ഡോ. ഗിരീന്ദ്രനാഥ് മുഖോപാധ്യായ രചിച്ച “History of Indian Medicine, Vol. I” (1923) എന്ന പുസ്തകം മുഖ്യ അവലംബമാക്കി ഭാരതീയ വൈദ്യശാസ്ത്ര പാരമ്പര്യത്തെ പഠിക്കുക എന്നതാണ് ഈ പഠനം ലക്ഷ്യം വയ്ക്കുന്നത്.

ഡോ. മുഖോപാധ്യായയുടെ സംഭാവനകൾ

ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെ ആരംഭത്തിൽ, ഡോ. ഗിരീന്ദ്രനാഥ് മുഖോപാധ്യായ രചിച്ച “History of Indian Medicine, Vol. I” (1923) , ഇന്ത്യൻ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ (ആയുർവേദത്തിൻ്റെ) ചരിത്രരചനയിൽ ഒരു സുപ്രധാനമായ ഇടപെടലായി നിലകൊള്ളുന്നു. യൂറോപ്യൻ പണ്ഡിതന്മാർ ഈ വിഷയത്തെ അവഗണിച്ചതിനോടുള്ള വിമർശനാത്മകമായ പ്രതികരണമായിരുന്നു ഈ ഗ്രന്ഥം. വികസിതവും വ്യവസ്ഥാപിതവുമായ ഒരു പഠനശാഖ എന്ന നിലയിൽ ഇന്ത്യൻ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിന് ഒരു ചരിത്രപരമായ സ്ഥാനം നൽകാൻ ഈ കൃതി ലക്ഷ്യമിട്ടു.
പ്രൊഫസർ മാക്സ് ന്യൂബർഗറെപ്പോലുള്ള (Max Neuburger) ചില പ്രമുഖർ ഇന്ത്യൻ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ “അറിവിൻ്റെ സമ്പത്തും, ഊഹക്കച്ചവടത്തിൻ്റെ ആഴവും, വ്യവസ്ഥാപിതമായ നിർമ്മാണവും” കാരണം അതിന് ഓറിയൻ്റൽ വൈദ്യശാസ്ത്ര ചരിത്രത്തിൽ “ഒരു മികച്ച സ്ഥാനം” ഉണ്ടെന്ന് രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും, ന്യൂബർഗറുടെ മഹത്തായ കൃതിയിൽ ഈ വിഷയത്തിനായി 18 പേജുകൾ മാത്രമാണ് നീക്കിവെച്ചിട്ടുള്ളത്. അതുപോലെ, സർ വില്യം ജോൺസ് (Sir William Jones) പോലുള്ള പണ്ഡിതന്മാർ സംസ്കൃത വൈദ്യശാസ്ത്രത്തെ വിമർശനാത്മകമായി വിലയിരുത്താൻ തയ്യാറാകാതിരിക്കുകയും, അതിനെ “രോഗങ്ങളുടെയും പ്രതിവിധികളുടെയും കേവലം അനുഭവപരമായ ചരിത്രം” (mere empirical history of diseases and remedies) ആയി തള്ളിക്കളയുകയും ചെയ്തു. ഇത്തരത്തിലുള്ള ചരിത്രപരമായ പക്ഷപാതിത്വത്തെ നേരിടാൻ, മുഖോപാധ്യായ തൻ്റെ കൃതിയിലൂടെ, സംസ്കൃത വൈദ്യശാസ്ത്ര കൃതികളുടെ “അതീവ വലുതും അനിശ്ചിതവുമായ” ഒരു ശേഖരം നിലവിലുണ്ടെന്ന് സ്ഥാപിച്ചു.
മുഖോപാധ്യായയുടെ ഈ ഗ്രന്ഥം ഒരു ഗ്രന്ഥസൂചിക എന്ന നിലയിൽ അതിൻ്റെ ലക്ഷ്യം നിറവേറ്റുന്നു. കാരണം, പുരാതന ആയുർവേദ വൈദ്യന്മാരെക്കുറിച്ചുള്ള ജീവചരിത്രപരവും ഗ്രന്ഥസൂചികാപരവുമായ വിവരങ്ങൾ അദ്ദേഹം ശ്രദ്ധാപൂർവ്വം സമാഹരിക്കുന്നു. ഈ ഗ്രന്ഥകർത്താക്കളുടെ കാലഘട്ടം, ജനനസ്ഥലം, മാതാപിതാക്കൾ, വിദ്യാഭ്യാസം എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ പലപ്പോഴും ലഭ്യമല്ല. അതിനാൽ, അദ്ദേഹം നൽകുന്ന കാലാനുക്രമമായ ക്രമീകരണം (chronological arrangement) “താൽക്കാലികമായി” (tentative) കണക്കാക്കണമെന്നും, തൻ്റെ കൃതി ഈ വിശാലമായ ചരിത്രമേഖലയിലെ പര്യവേക്ഷകർക്ക് ഒരു നാഴികക്കല്ലായി വർത്തിക്കുമെന്നും അദ്ദേഹം സമ്മതിക്കുന്നു (Mukhopadhyaya 8). ഇന്ത്യയുടെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ചിതറിക്കിടക്കുന്ന കയ്യെഴുത്തുപ്രതികൾ (MSS.) തിരിച്ചറിയുന്നതിന് ഈ ഗ്രന്ഥസൂചിക അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്.

ആയുർവേദത്തിൻ്റെ ദിവ്യോത്ഭവ സിദ്ധാന്തം

ആയുർവേദത്തെ “ശാശ്വതം” (eternal) എന്നും “സ്വയംസിദ്ധം” (self-existent) എന്നും വിശേഷിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് പുരാതന ഭാരതീയർ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിന് നൽകിയ പ്രാധാന്യം മുഖോപാധ്യായയുടെ കൃതി വിശദീകരിക്കുന്നു. ഈ വീക്ഷണമനുസരിച്ച്, ആയുർവേദം, ലോകത്തിൻ്റെ പ്രഥമ കാരണമായ ബ്രഹ്മാവ് ആണ് പ്രഥമ ഗുരു.
ആദ്യം ഒരു ലക്ഷം ശ്ലോകങ്ങളുള്ള ഒരു ബൃഹത്തായ ഗ്രന്ഥമായി ബ്രഹ്മാവ് ആയുർവേദം രചിച്ചെങ്കിലും, മനുഷ്യൻ്റെ ഹ്രസ്വമായ ആയുസ്സും ബുദ്ധിശക്തിയുടെ പരിമിതികളും കാരണം, അദ്ദേഹം അതിനെ എട്ട് പ്രത്യേക ശാഖകളായി (അഷ്ടാംഗ ആയുർവേദം) സംഗ്രഹിച്ചു. ഈ എട്ട് ശാഖകൾ, ശസ്ത്രക്രിയ മുതൽ മനഃശാസ്ത്രം വരെയുള്ള വിഷയങ്ങളെ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന, ചിട്ടയായ ഒരു വിജ്ഞാന സമ്പ്രദായത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത് (Mukhopadhyaya 83).
ആയുർവേദത്തിൻ്റെ ജ്ഞാനം കൈമാറ്റം ചെയ്യപ്പെട്ടത് ഒരു ദൈവിക ശ്രേണിയിലൂടെയാണ്. ബ്രഹ്മാവ് ഈ അറിവ് ദക്ഷ പ്രജാപതിക്ക് നൽകി, അദ്ദേഹം അത് സ്വർഗ്ഗത്തിലെ ഡോക്ടർമാരും ആരോഗ്യത്തിൻ്റെ ദൈവങ്ങളുമായ അശ്വിനി കുമാരന്മാർക്ക് (Ashvini Kumaras) കൈമാറി. അശ്വിനി കുമാരന്മാർ പിന്നീട് സ്വർഗ്ഗാധിപതിയായ ഇന്ദ്രന് ഈ ജ്ഞാനം ഉപദേശിച്ചു. ഇന്ദ്രനിൽ നിന്നാണ് ഈ അറിവ് ആത്രേയ പുനർവസുവിനെപ്പോലുള്ള മനുഷ്യരായ ഋഷിമാരിലേക്കും (സന്യാസിമാരിലേക്കും) ശിഷ്യന്മാരിലേക്കും എത്തിയത്, തുടർന്ന് അവർ വിവിധ ചികിത്സാ ഗ്രന്ഥങ്ങൾ രചിച്ചു.
പുരാതന വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ ഈ ദിവ്യോത്ഭവ സിദ്ധാന്തം ഗ്രീക്ക്, ഈജിപ്ഷ്യൻ സംസ്കാരങ്ങളിൽ നിലനിന്നിരുന്ന സമാനമായ വിശ്വാസങ്ങളെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, ഗ്രീക്ക് രോഗശാന്തിയുടെ ദൈവമായ അസ്‌ക്ലെപ്പിയസ് (Asclepius), അപ്പോളോയുടെ (Apollo) മകനാണ്. രോഗശാന്തിയുടെ പ്രതീകാത്മകതയിൽ കാണുന്ന ഈ സാമ്യത, പുരാതന ലോകത്തിലെ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിന് ഒരു പൊതുവായ ആത്മീയ അടിത്തറയുണ്ടായിരുന്നതായി സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

അഷ്ടാംഗ ആയുർവേദം: വിജ്ഞാനത്തിൻ്റെ എട്ട് ശാഖകൾ

ആയുർവേദത്തെ എട്ട് ശാഖകളായി (അഷ്ടാംഗ ആയുർവേദം) വ്യവസ്ഥാപിതമായി വിഭജിച്ചിരിക്കുന്നു എന്നത്, പുരാതന ഇന്ത്യൻ വൈദ്യശാസ്ത്രം കൈവരിച്ച ഉയർന്ന തലത്തിലുള്ള ക്രോഡീകരണത്തെയും, ഈ സമ്പ്രദായം ഒരു ഏകീകൃത ചികിത്സാരീതി എന്നതിലുപരി, സ്ഥാപനവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടതും പ്രൊഫഷണൽവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടതുമായ ഒരു ശാസ്ത്രീയ സംവിധാനമായിരുന്നുവെന്നും സ്ഥാപിക്കുന്നു.
കായചികിത്സ, ശല്യ തന്ത്രം, വിഷചികിത്സ തുടങ്ങിയ ശാഖകളുടെ കൃത്യമായ അതിർവരമ്പുകൾ, രോഗചികിത്സയ്ക്ക് വിവിധ മേഖലകളിൽ വിദഗ്ധരായ വ്യക്തികളെ ആവശ്യപ്പെട്ടിരുന്നുവെന്നും, അത് കൗശലമുള്ള ഒരു അക്കാദമിക അന്തരീക്ഷത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നതെന്നും മനസ്സിലാക്കാം.

വിജ്ഞാനത്തിൻ്റെ എട്ട് ശാഖകൾ
ആയുർവേദ ചികിത്സാ രീതിയെ പൂർണ്ണതയിൽ ഉൾക്കൊള്ളുന്നതും ചിട്ടപ്പെടുത്തിയതുമായ എട്ട് പ്രധാന വിഭാഗങ്ങളാണ് അഷ്ടാംഗ ആയുർവേദം എന്നറിയപ്പെടുന്നത്. ഓരോ ശാഖയും മനുഷ്യ ശരീരത്തിൻ്റെയോ രോഗങ്ങളുടെയോ ഒരു പ്രത്യേക മേഖലയിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

1. കായ ചികിത്സ (Kaya Chikitsa)

ആയുർവേദത്തിലെ ആന്തരിക വൈദ്യശാസ്ത്രം (Internal Medicine) ആണിത്. ഇത് പ്രധാനമായും ആന്തരിക രോഗങ്ങൾ, പ്രത്യേകിച്ച് അഗ്നി (ദഹന പ്രക്രിയ) തകരാറുകൾ, ദോഷങ്ങളുടെ അസന്തുലിതാവസ്ഥ എന്നിവയുടെ ചികിത്സയിൽ ശ്രദ്ധിക്കുന്നു.

ആധുനിക സമാന്തരം: Internal Medicine.

2. ശാല്യ തന്ത്രം (Shalya Tantra)

ആയുർവേദത്തിലെ പ്രധാന ശസ്ത്രക്രിയ (Major Surgery) വിഭാഗമാണിത്. വിദേശ വസ്തുക്കൾ (Shalya) ശരീരത്തിൽ നിന്ന് നീക്കം ചെയ്യൽ, മുഴകൾ, അർബുദങ്ങൾ, മുറിവുകൾ എന്നിവയുടെ ചികിത്സ എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

ആധുനിക സമാന്തരം: Major Surgery.

3. ശാലാക്യ തന്ത്രം (Shalakya Tantra)

കഴുത്തിനു മുകളിലുള്ള അവയവങ്ങളെ ബാധിക്കുന്ന രോഗങ്ങൾ (കണ്ണ്, ചെവി, മൂക്ക്, തൊണ്ട) കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന ശാഖയാണിത്. ‘ശാലാക’ (പ്രോബ്) എന്ന ഉപകരണമാണ് ചികിത്സയ്ക്ക് ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത്.

ആധുനിക സമാന്തരം: ENT (ചെവി, മൂക്ക്, തൊണ്ട), Ophthalmology (നേത്രരോഗ ചികിത്സ), Minor Surgery.

4. കൗമാര ഭൃത്യ (Kaumara Bhritya)
ശിശുക്കളുടെ ആരോഗ്യം (Pediatrics) സംബന്ധിച്ചുള്ള ശാഖയാണിത്. ശിശു സംരക്ഷണം, കുട്ടികളെ ബാധിക്കുന്ന രോഗങ്ങളുടെ ചികിത്സ, മുലയൂട്ടൽ എന്നിവയിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

ആധുനിക സമാന്തരം: Pediatrics.

5. ഭൂത വിദ്യ / ഗ്രഹ ചികിത്സ (Bhuta Vidya / Graha Chikitsa)

മാനസിക രോഗങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന വിഭാഗമാണിത്. ബാധകൾ അഥവാ അമാനുഷിക സ്വാധീനം മൂലമുണ്ടാകുന്ന രോഗങ്ങൾ എന്ന കാഴ്ചപ്പാടിൽ നിന്നാണ് ഈ ചികിത്സാ രീതി വികസിച്ചത്.

ആധുനിക സമാന്തരം: Psychology, Psychiatry.

6. അഗദ തന്ത്രം / ദംഷ്ട്ര ചികിത്സ (Agada Tantra / Damstra Chikitsa)

വിഷ ചികിത്സ (Toxicology) ശാഖയാണിത്. വിവിധതരം വിഷങ്ങൾ, വിഷപ്പാമ്പുകടി, കീട വിഷബാധ, ഭക്ഷ്യവിഷബാധ എന്നിവയ്ക്കുള്ള പ്രതിവിധികൾ ഇതിൽ പഠിക്കുന്നു.

ആധുനിക സമാന്തരം: Toxicology, Forensic Medicine.
7. രസായന തന്ത്രം (Rasayana Tantra)

പുനരുജ്ജീവനം, ദീർഘായുസ്സ്, വാർദ്ധക്യത്തെ ചെറുക്കൽ എന്നിവ ലക്ഷ്യമിടുന്ന ശാഖയാണിത്. ശരീരത്തിൻ്റെ ഊർജ്ജസ്വലത നിലനിർത്താനുള്ള പ്രത്യേക ചികിത്സകളും ടോണിക്കുകളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

ആധുനിക സമാന്തരം: Geriatrics, Rejuvenation Therapy.

8. വാജീകരണ തന്ത്രം (Vajikarana Tantra)

ലൈംഗിക ശക്തി വർദ്ധിപ്പിക്കൽ, ആരോഗ്യമുള്ള പ്രത്യുത്പാദനം എന്നിവയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചികിത്സാരീതിയാണിത്. ബീജത്തിൻ്റെ ഗുണമേന്മ വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്ന ഔഷധങ്ങളും ചികിത്സകളും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

ആധുനിക സമാന്തരം: Aphrodisiac Therapy, Reproductive Medicine.

ശല്യ തന്ത്രവും ശാലാക്യ തന്ത്രവും

ശല്യ തന്ത്രം (Major Surgery) കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന ശാഖ, സുശ്രുതൻ എന്ന ആചാര്യനിലൂടെ ലോകമെമ്പാടും പ്രശസ്തമാണ്. സുശ്രുതനെ പുരാതന ശസ്ത്രക്രിയയുടെ “അതീവ പ്രതിഭയുള്ള ശസ്ത്രക്രിയാ വിദഗ്ദ്ധൻ” (genius surgeon) എന്നാണ് മുഖോപാധ്യായ വിശേഷിപ്പിക്കുന്നത്. സുശ്രുതൻ്റെ സംഭാവനകൾ, പ്രത്യേകിച്ച് ശസ്ത്രക്രിയാ ഉപകരണങ്ങളുടെ വിശദമായ വർണ്ണന, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ കാലത്തെ (600-800 BCE) മറ്റേതൊരു സർജനെക്കാളും മുന്നിലായിരുന്നുവെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.
മുഖോപാധ്യായയുടെ മുൻ ഗവേഷണ പ്രബന്ധം (“The Surgical Instruments of the Hindus” 1909) സുശ്രുതൻ്റെ 120-ൽ അധികം ഉപകരണങ്ങളെ ഗ്രീക്ക്, റോമൻ, അറബ് ശസ്ത്രക്രിയാ ഉപകരണങ്ങളുമായി താരതമ്യം ചെയ്തുകൊണ്ട് ഇന്ത്യൻ ശസ്ത്രക്രിയയുടെ പ്രാമാണികത തെളിയിക്കാൻ ശ്രമിച്ചു. സുശ്രുതൻ്റെ ശസ്ത്രക്രിയാ തത്വങ്ങൾ ഇന്നും പ്രസക്തമായ പുനർനിർമ്മാണ ശസ്ത്രക്രിയ (rhinoplasty), നേത്രരോഗ ശസ്ത്രക്രിയ (cataract surgery), എല്ലൊടിവ് ചികിത്സ എന്നിവയുടെ വികാസത്തിന് വഴിയൊരുക്കി.
ശസ്ത്രക്രിയയിൽ ശരീരഘടനയെക്കുറിച്ചുള്ള (anatomy) കൃത്യമായ അറിവിൻ്റെ പ്രാധാന്യം സുശ്രുതൻ മനസ്സിലാക്കിയിരുന്നു. പുരാതന ഇന്ത്യയിൽ മൃതദേഹം അശുദ്ധമായി കണക്കാക്കുന്ന വിശ്വാസങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, സുശ്രുതൻ മൃതദേഹ പഠനത്തിനായി നൂതനമായ ഒരു രീതി ഉപയോഗിച്ചു: മൃതദേഹം ഒഴുകുന്ന വെള്ളത്തിൽ മുക്കിവച്ച്, അത് വിഘടിക്കുമ്പോൾ (decomposition), ലേയറുകളായി പരിശോധിച്ച് ഘടനകൾ മനസ്സിലാക്കുന്ന രീതിയാണിത്. ഈ രീതിശാസ്ത്രം, അക്കാലത്തെ ശസ്ത്രക്രിയയുടെ ഉയർന്ന നിലവാരത്തെയും, യാഥാസ്ഥിതികമായ സാമൂഹിക നിയന്ത്രണങ്ങൾക്കുള്ളിൽ പോലും പ്രായോഗികമായ ശാസ്ത്രീയ സമീപനം സ്വീകരിച്ചതിനെയും എടുത്തുകാട്ടുന്നു.

ഭൂതവിദ്യയും ദംഷ്ട്ര ചികിത്സയും

ഭൂത വിദ്യ (Bhuta Vidya) അല്ലെങ്കിൽ ഗ്രഹ ചികിത്സ (Graha Chikitsa) എന്നത് മാനസികാരോഗ്യത്തെ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന ശാഖയാണ്. ദേവതകൾ, അസുരന്മാർ, പിശാചുക്കൾ, ഗ്രഹങ്ങളുടെ സ്വാധീനം എന്നിവയാൽ ഉണ്ടാകുന്ന മാനസിക വൈകല്യങ്ങളെ ചികിത്സിക്കുന്നതിനുള്ള മതപരവും ആചാരപരവുമായ നടപടിക്രമങ്ങൾ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ആധുനിക മനഃശാസ്ത്രത്തിലും സൈക്യാട്രിയിലും കാണുന്ന സൈക്കോസോമാറ്റിക് രോഗങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള (psychosomatic diseases) പ്രാഥമിക ധാരണകളുടെ ഒരു രൂപമായി ഇതിനെ കണക്കാക്കാം.
അഗദ തന്ത്രം (Agada Tantra) അല്ലെങ്കിൽ ദംഷ്ട്ര ചികിത്സ വിഷങ്ങളെയും വിഷബാധയെയും കുറിച്ചുള്ള പഠനമാണ്. പാമ്പുകൾ, കീടങ്ങൾ, ചിലന്തികൾ എന്നിവയുടെ കടി മൂലമുള്ള വിഷബാധയുടെ ചികിത്സയും, “വിഷകന്യ” (Visa-Kanya) എന്ന അദ്ധ്യായത്തിൽ പ്രതിപാദിക്കുന്നതുപോലെ, “അനുയോജ്യമല്ലാത്ത ഭക്ഷണങ്ങളുടെ സംയോജനം” (incompatible combination of food) മൂലമുണ്ടാകുന്ന ആന്തരിക വിഷബാധയുടെ ചികിത്സയും ഈ ശാഖയിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ഈ പ്രത്യേക ശാഖ, വിഷചികിത്സാ രംഗത്തെ ഉയർന്ന വൈദഗ്ധ്യവും, നിയമപരവും സാമൂഹികവുമായ വിഷബാധാ പ്രശ്നങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യാനുള്ള സംവിധാനവും പുരാതന ഇന്ത്യയിൽ നിലനിന്നിരുന്നു എന്ന് സ്ഥാപിക്കുന്നു.

‘മുഖോപാധ്യായയുടെ കൃതിയിൽ, പുരാതന ഇന്ത്യൻ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ തനതായ സാമൂഹിക-ചികിത്സാപരമായ ചില വശങ്ങൾ താരതമ്യ പഠനത്തിനായി ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഈ വിഷയങ്ങൾ, പുരാതന വൈദ്യന്മാർ നിരീക്ഷണത്തിലും രോഗനിർണയത്തിലും പുലർത്തിയ സമഗ്രമായ സമീപനത്തെയും, അവരുടെ കാലത്തെ സാമൂഹിക-രാഷ്ട്രീയ വെല്ലുവിളികളെക്കുറിച്ചുള്ള അവബോധത്തെയും പ്രകടമാക്കുന്നു.

വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിലെ ചില പ്രത്യേകവും ശ്രദ്ധേയവുമായ വിഷയങ്ങൾ

മുഖോപാധ്യായയുടെ അപൂർവ്വമായ ആയുർവേദ വിഷയങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള വിശകലനം
പൗരാണിക ഭാരതീയ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിലെ ചില പ്രത്യേകവും ശ്രദ്ധേയവുമായ വിഷയങ്ങളെ മുഖോപാധ്യായ
അവതരിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്.

വിഷകന്യയും രാഷ്ട്രീയ തന്ത്രവും

പുരാതന ഇന്ത്യയിലെ രാഷ്ട്രീയ തന്ത്രങ്ങളുടെ ഭാഗമായി, വിഷകന്യകമാരെ (Viṣakanyā) ഉപയോഗിച്ച് എതിരാളികളെ വധിച്ചിരുന്നതിനെക്കുറിച്ച് മുഖോപാധ്യായ തൻ്റെ കൃതിയിൽ പറയുന്നു. ശത്രുരാജാക്കന്മാർ അയച്ച വിഷകന്യകമാരെക്കുറിച്ച് രാജാവിൻ്റെ ഭിഷഗ്വരൻമാർക്ക് സുശ്രുതസംഹിതയിൽ മുന്നറിയിപ്പ് നൽകിയിട്ടുണ്ട്. ഈ വിഷകന്യകമാർ വിഷവും അതിനുള്ള മറുമരുന്നും ശ്രദ്ധാപൂർവ്വം നൽകി വളർത്തപ്പെട്ടവരായിരുന്നു. ഈ പരിശീലന രീതിയെ മിഥ്രിഡാറ്റിസം (mithridatism) എന്ന് വിളിക്കുന്നു. വിഷകന്യകമാരുടെ രക്തവും ശരീരദ്രവങ്ങളും വിഷലിപ്തമായിരുന്നു; ലൈംഗികബന്ധം പോലുള്ള ശാരീരിക സമ്പർക്കം പോലും ജീവഹാനിവരുത്തുന്നതായിരുന്നു.
ചാണക്യൻ്റെ അർത്ഥശാസ്ത്രത്തിലും വിഷകന്യകമാരെക്കുറിച്ചുള്ള പരാമർശങ്ങളുണ്ട്. അലക്സാണ്ടർ ചക്രവർത്തിക്ക് ഇന്ത്യൻ രാജാവ് സമ്മാനമായി നൽകിയ വിഷകന്യകയെക്കുറിച്ച് അരിസ്റ്റോട്ടിൽ മുന്നറിയിപ്പ് നൽകിയെന്ന ചരിത്രപരമായ കഥയും മുഖോപാധ്യായ രേഖപ്പെടുത്തുന്നു (Mukhopadhyaya 91-92). ഈ വിവരങ്ങൾ, അഗദ തന്ത്രം (Toxicology) എന്ന ശാഖയ്ക്ക്, വിഷത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ചികിത്സാപരമായ അറിവിനൊപ്പം, രാഷ്ട്രീയമായും സാമൂഹികമായും പ്രാധാന്യമുണ്ടായിരുന്നുവെന്ന് വ്യക്തമാക്കുന്നു.
സൂകദോഷം: ധാർമ്മിക വെല്ലുവിളികൾ

സൂകദോഷം (Śūka-Doṣa) എന്ന രോഗാവസ്ഥ പുരുഷന്മാരിലെ ജനനേന്ദ്രിയ രോഗങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള പുരാതന വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ വ്യക്തമായ ക്ലിനിക്കൽ രേഖപ്പെടുത്തലിന് ഉദാഹരണമാണ്. ലൈംഗിക ശേഷി വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനോ അവയവങ്ങളുടെ വലുപ്പം കൂട്ടുന്നതിനോ വേണ്ടി, ശൂക (Śūka) എന്നറിയപ്പെടുന്ന പ്രകോപനപരമായ ജലജന്തുവിൻ്റെ ലേപനം ഉപയോഗിക്കുന്നതുപോലുള്ള അധാർമ്മിക സമ്പ്രദായങ്ങൾ (obscene practices) മൂലമാണ് ഈ രോഗങ്ങൾ ഉണ്ടാകുന്നത്.
മാധവ നിദാനം അനുസരിച്ച്, സർഷപിക (Sarshapikā), ഗ്രഥിതം (Grathitam), അലജി (Alaji), മാംസാർബുദം (Mānsārvudam), വിദ്രധി (Vidradhi) തുടങ്ങിയ 18 തരം സൂകദോഷങ്ങൾ നിലനിന്നിരുന്നു. ഈ രോഗങ്ങളിൽ, മാംസാർബുദം, മാംസപാകം, വിദ്രധി തുടങ്ങിയവ ചികിത്സിക്കാൻ കഴിയാത്തവയായി (അസാധ്യമായവ-Asadhyata) തരംതിരിച്ചിരിക്കുന്നു. ചികിത്സിക്കാൻ സാധ്യമല്ലാത്ത രോഗങ്ങളെ വ്യക്തമായി രേഖപ്പെടുത്തിയതിലൂടെ, പുരാതന വൈദ്യശാസ്ത്രം പ്രവചനാത്മകമായ പക്വതയും യാഥാർത്ഥ്യബോധവും പ്രകടിപ്പിച്ചു എന്ന് മനസ്സിലാക്കാം. കൂടാതെ, സ്വയം വരുത്തിവെച്ചതോ സാമൂഹികമായി സ്വീകാര്യമല്ലാത്തതോ ആയ രോഗങ്ങളെപ്പോലും ചികിത്സാ വിശകലനത്തിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയത്, പുരാതന ആയുർവേദ വൈദ്യന്മാരുടെ ക്ലിനിക്കൽ രേഖപ്പെടുത്തലിലുള്ള സമഗ്രമായ സമീപനത്തെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്.

ക്ഷേത്ര ഉറക്കവും യോഗ നിദ്രയും

പുരാതന കാലത്ത്, ചികിത്സയുടെ ഒരു പ്രധാന ഭാഗമായിരുന്നു ‘ക്ഷേത്ര ഉറക്കം’ (Temple Sleep) അഥവാ ‘ഇൻകുബേഷൻ’ (Incubation). ഗ്രീക്ക് ദേവനായ അസ്‌ക്ലെപ്പിയസിൻ്റെ ക്ഷേത്രങ്ങളിലും മറ്റും രോഗികൾ ഉറങ്ങുകയും, സ്വപ്നങ്ങളിലൂടെ രോഗശമനത്തിനുള്ള നിർദ്ദേശങ്ങൾ ലഭിക്കുമെന്നും വിശ്വസിച്ചു.
ഇന്ത്യയിലും സമാനമായ സമ്പ്രദായങ്ങൾ നിലനിന്നിരുന്നു. രോഗം ഭേദമാക്കാൻ കഴിയാത്തവർ ആരാധനാലയങ്ങളിൽ പോയി ഉപവാസം, പ്രാർത്ഥന, ധ്യാനം എന്നിവയിലൂടെ ‘ദിവ്യസഹായം’ തേടി. രോഗികൾക്ക് പലപ്പോഴും സ്വപ്നങ്ങളിലൂടെ മരുന്നുകൾ നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടതായും രേഖകളുണ്ട്. ഈ സമ്പ്രദായം, ഭൂത വിദ്യ എന്ന ആയുർവേദ ശാഖയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
ഇന്ത്യൻ ആത്മീയ പാരമ്പര്യങ്ങളിൽ, ഹിപ്നോട്ടിക് പോലുള്ള ട്രാൻസ് അവസ്ഥകൾ ചികിത്സയുടെ ഭാഗമായിരുന്നു. പതഞ്ജലിയുടെ യോഗ സൂത്രങ്ങളിലെ ധാരണ, ധ്യാനം, സമാധി എന്നീ ഘടകങ്ങൾക്ക് ഹിപ്നോതെറാപ്പിയിലെ ട്രാൻസ് അവസ്ഥയുമായി സാമ്യങ്ങളുണ്ടെന്ന് പഠനങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. 19-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഡോ. ജെയിംസ് ഈസ്‌ഡെയ്ൽ (Dr. James Esdaile) ബംഗാളി ഫക്കീറുകളിൽ നിന്ന് trance techniques പഠിക്കുകയും, അത് ശസ്ത്രക്രിയയിൽ അനസ്തീസിയയായി ഉപയോഗിക്കാനുള്ള ‘മെസ്മെറിക് അനസ്തേഷ്യ’ വികസിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇത്, മനഃശാസ്ത്രപരമായ രോഗശാന്തിയുടെ പുരാതന ഇന്ത്യൻ സമ്പ്രദായങ്ങൾ ആധുനിക ചികിത്സാ രീതികളെ സ്വാധീനിച്ചതിൻ്റെ ഉദാഹരണമാണ്.

ഔഷധശാസ്ത്രവും പകർച്ചവ്യാധികളും: താരതമ്യ പഠനം

ഔഷധങ്ങളുടെ ചരിത്രപരമായ ഉപയോഗവും ആധുനിക സാധുതയും

ഇന്ത്യൻ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ ചരിത്രപരമായ സാധുത, അത് ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന ഔഷധങ്ങളുടെ ആധുനിക പഠനങ്ങളിലൂടെ കൂടുതൽ വ്യക്തമായി സ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. മുഖോപാധ്യായ തൻ്റെ കൃതിയിൽ പരാമർശിച്ച ചില ഔഷധങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള ആധുനിക ഫാർമക്കോളജിക്കൽ വിവരങ്ങൾ താരതമ്യം ചെയ്യുന്നത് പ്രസക്തമാണ്.

ചൗൾമൂഗ്ര ഓയിൽ: പുരാതന കാലം മുതൽ കുഷ്ഠരോഗ ചികിത്സയ്ക്കായി ആയുർവേദ വൈദ്യന്മാർ ഈ എണ്ണ ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. 1940-കൾ വരെ, ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വൈദ്യശാസ്ത്ര സമൂഹത്തിന് ഈ രോഗത്തിനെതിരായുള്ള ഏറ്റവും വലിയ പ്രതീക്ഷയായിരുന്നു ചൗൾമൂഗ്ര ഓയിൽ. ഈ എണ്ണയിൽ അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന സൈക്ലോപെൻ്റനൈൽ ഫാറ്റി ആസിഡുകൾ (CFAs) കുഷ്ഠരോഗത്തിന് കാരണമാകുന്ന Mycobacterium leprae ബാക്ടീരിയയുടെ വളർച്ചയെ തടയാൻ കഴിവുള്ളവയാണെന്ന് ആധുനിക പഠനങ്ങൾ സ്ഥിരീകരിക്കുന്നു. പുരാതന ആയുർവേദ ചികിത്സകരുടെ നിരീക്ഷണങ്ങളുടെ ശാസ്ത്രീയമായ സാധുതയാണ് ഈ വസ്തുത എടുത്തുകാട്ടുന്നത്.
പിപ്പലി (Piper Longum): പിപ്പലി (Long Pepper) ചുമ, ജലദോഷം, ശ്വാസകോശ സംബന്ധമായ അസുഖങ്ങൾ എന്നിവ ചികിത്സിക്കുന്നതിലെ ഫലപ്രാപ്തിക്ക് ആയുർവേദത്തിൽ അറിയപ്പെടുന്നു. ഇതിൻ്റെ കഫ സന്തുലന (Kapha balancing) സ്വഭാവം കഫക്കെട്ട് കുറയ്ക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു. ആധുനിക ഫാർമക്കോളജിക്കൽ പഠനങ്ങൾ പിപ്പലിക്ക് ശക്തമായ ആന്റിമൈക്രോബയൽ ഗുണങ്ങളും ന്യൂറോ ആക്റ്റീവ് ഫൈറ്റോകെമിക്കലുകളും ഉണ്ടെന്ന് കണ്ടെത്തി. രസായന ഗുണം (rejuvenating) ഉള്ളതിനാൽ ശ്വാസകോശത്തെ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുമെന്ന പുരാതന വീക്ഷണം, ആധുനിക ആന്റി-ഏജിംഗ്, ആന്റി-ഓക്സിഡൻ്റ് പഠനങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നു.
വിസൂചിക (Cholera) രോഗനിർണയത്തിലെ കൃത്യത:

പകർച്ചവ്യാധികളുടെ ചരിത്രപരമായ വിശകലനത്തിൽ, വിസൂചികയെക്കുറിച്ചുള്ള (Visūcīkā) ആയുർവേദ രേഖകൾ പ്രധാനമാണ്. ചരകനും സുശ്രുതനും ഏകദേശം 1000 BCE-ക്ക് മുൻപ് തന്നെ വിസൂചികയെക്കുറിച്ച് വിശദമായി രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ‘സൂചി’ എന്ന വാക്കിൽ നിന്നാണ് ഇതിൻ്റെ പേര് ഉത്ഭവിച്ചത്. സൂചി കുത്തുന്നതുപോലെയുള്ള കഠിനമായ വേദനയാണ് (cramps, gastrodynia) ഇതിൻ്റെ പ്രധാന ലക്ഷണം.
വിസൂചികയുടെ ലക്ഷണങ്ങളായി പുരാതന ഗ്രന്ഥങ്ങൾ വിവരിക്കുന്നത് അതിതീവ്ര കോളറയ്ക്ക് (Cholera Gravis) സമാനമാണ്: ഛർദ്ദി, വയറിളക്കം, കഠിനമായ ദാഹം, തളർച്ച, പേശീവലിവ്, ചുണ്ടുകളിലും നഖങ്ങളിലും നീലനിറം (സൈനോസിസ്), കണ്ണ് താഴ്ന്നുപോകൽ (sunken eyes), ശബ്ദമടപ്പ് (hoarseness) എന്നിവയെല്ലാം മുഖോപാധ്യായയുടെ വിശകലനത്തിൽ എടുത്തു കാണിക്കുന്നു.
പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിൽ (1817 മുതൽ) ലോകമെമ്പാടും പടർന്നുപിടിച്ച പാൻഡെമിക് കോളറ (Asiatic Cholera) ഒരു പുതിയ രോഗമാണോ അതോ പുരാതന വിസൂചികയുടെ തീവ്രമായ രൂപമാണോ എന്ന ചരിത്രപരമായ തർക്കങ്ങൾ നിലനിന്നിരുന്നു. എന്നാൽ, വിസൂചികയുടെ ലക്ഷണങ്ങളുടെ കൃത്യത, പുരാതന ഭിഷഗ്വരൻമാർക്ക് അതിസാരത്തിൻ്റെ (diarrhea) ഒരു സാധാരണ രൂപത്തിൽ നിന്ന് തീവ്രമായ രോഗാവസ്ഥയെ വേർതിരിച്ചറിയാൻ കഴിഞ്ഞുവെന്ന് തെളിയിക്കുന്നു.
പ്രധാനമായി, വിസൂചികയുടെ ഒരു വകഭേദമായി അലസകത്തെ (Alasaka) പുരാതന ഗ്രന്ഥങ്ങൾ വിവരിക്കുന്നു. ഛർദ്ദിയോ വയറിളക്കമോ ഇല്ലാതെ രോഗി അതിവേഗം തളർന്ന് മരിക്കുന്ന അവസ്ഥയാണിത്. ഇത് ആധുനിക വൈദ്യശാസ്ത്രം പറയുന്ന കോളറ സിക്ക (Cholera Sicca) എന്ന അവസ്ഥയ്ക്ക് തുല്യമാണ്. മരിച്ച രോഗികളിൽ വയറിളക്കം ഉണ്ടായില്ലെങ്കിലും, ‘അരി കഴുകിയ വെള്ളം’ പോലെയുള്ള ദ്രവം (rice-water material) വയറ്റിൽ കാണപ്പെടുന്ന ഈ അവസ്ഥയുടെ വിവരണം, പുരാതന ആയുർവേദ ഗ്രന്ഥകർത്താക്കളുടെ ക്ലിനിക്കൽ നിരീക്ഷണങ്ങളുടെ സൂക്ഷ്മതയെ അടിവരയിടുന്നു.

വസൂരി നിയന്ത്രണത്തിലെ ചരിത്രപരമായ തർക്കങ്ങൾ:

വസൂരി (Smallpox) നിയന്ത്രണത്തിനായി പുരാതന ഇന്ത്യയിൽ നിലനിന്നിരുന്ന സമ്പ്രദായങ്ങളെക്കുറിച്ചും, വാക്സിനേഷൻ്റെ ചരിത്രത്തെക്കുറിച്ചുള്ള തർക്കങ്ങളെക്കുറിച്ചും മുഖോപാധ്യായ ചർച്ച ചെയ്യുന്നു. വസൂരി രോഗം ഏകദേശം 1100 BCE മുതൽ ഇന്ത്യയിലും ചൈനയിലും അറിയപ്പെട്ടിരുന്നു. വസൂരി നിയന്ത്രിക്കുന്നത് ശീതള ദേവിയാണ് എന്ന വിശ്വാസം (ശീതള ദേവതാ ആരാധന) ഇന്ത്യയിൽ നിലനിന്നിരുന്നു.
വേരിയൊലേഷനും വാക്സിനേഷനും: യൂറോപ്പിൽ എഡ്വേർഡ് ജെന്നർ വാക്സിനേഷൻ (Vaccination) കണ്ടുപിടിക്കുന്നതിന് വളരെ മുൻപ് തന്നെ, വസൂരി ബാധിച്ചവരുടെ പഴുപ്പ് ഉപയോഗിച്ച് പ്രതിരോധശേഷി നൽകുന്ന വേരിയൊലേഷൻ (Variolation) എന്ന സമ്പ്രദായം ഇന്ത്യയിലെ ബ്രാഹ്മണർക്കിടയിൽ നിലനിന്നിരുന്നു.
ജെന്നറുടെ വാക്സിനേഷൻ (പശുക്കളിലെ കൗപോക്സ് ഉപയോഗിച്ചുള്ളത്) 1802-ൽ ഇന്ത്യയിലെത്തിയപ്പോൾ, തദ്ദേശീയരായ ആളുകൾക്കിടയിൽ, പ്രത്യേകിച്ചും മതപരമായ കാരണങ്ങളാൽ, ശക്തമായ എതിർപ്പുകൾ നേരിട്ടു. ഈ എതിർപ്പിനെ മറികടക്കാൻ, ധന്വന്തരിയുടെ പേരിൽ സംസ്കൃത ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ, പശുവിൽ നിന്നുള്ള വാക്സിനേഷൻ രീതിയെക്കുറിച്ച് ശ്ലോകങ്ങൾ വ്യാജമായി എഴുതിച്ചേർക്കാൻ (interpolation/forgery) ചിലർ ശ്രമിച്ചു. ഈ ശ്രമം ഒരു “സാംസ്കാരിക കൃത്രിമം” ആയിരുന്നുവെന്ന് പണ്ഡിതന്മാർ സംശയിച്ചു. ഇത്തരം വ്യാജോക്തികൾ പൊതുജനാരോഗ്യ പരിപാടികളിൽ അവിശ്വാസം വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും, തദ്ദേശീയമായ അറിവിനോടുള്ള അനാദരവ് പ്രകടമാക്കുകയും ചെയ്തു. ഈ വിഷയം, ശാസ്ത്രീയമായ ചികിത്സാ പുരോഗതി അംഗീകരിക്കപ്പെടണമെങ്കിൽ, സാംസ്കാരികമായ സ്വീകാര്യതയും വിശ്വാസ്യതയും അനിവാര്യമാണെന്ന് സ്ഥാപിക്കുന്നു.

ആയുർവേദത്തിൻ്റെ ആഗോള സ്വാധീനവും പൈതൃകവും

ഗ്രീക്ക്-അറബ് വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിലെ സ്വാധീനം

ഇന്ത്യൻ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ സ്വാധീനം ഏഷ്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിൽ മാത്രം ഒതുങ്ങിയില്ല; അത് ഗ്രീക്ക്, റോമൻ, അറബിക് വൈദ്യശാസ്ത്ര സമ്പ്രദായങ്ങളെയും സ്വാധീനിച്ചു. ഹിപ്പോക്രാറ്റസ് (Hippocrates) തൻ്റെ ഹ്യൂമറൽ സിദ്ധാന്തം (Humoral Theory – പിത്തം, രക്തം, കഫം) രൂപീകരിച്ചപ്പോൾ, അതിൻ്റെ അടിസ്ഥാനമാതൃക ആയുർവേദത്തിലെ ത്രിദോഷ സിദ്ധാന്തത്തിൽ (വാതം, പിത്തം, കഫം) നിന്ന് ഉരുത്തിരിഞ്ഞതാകാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. പൈതഗോറസ് (Pythagoras), ഡെമോക്രിറ്റസ് (Democritus) തുടങ്ങിയ ഗ്രീക്ക് സഞ്ചാരികൾ അറിവിനായി ഇന്ത്യ സന്ദർശിച്ചതായി രേഖകളുണ്ട്, ഇത് ഗ്രീക്ക് സമൂഹത്തിലേക്ക് ഇന്ത്യൻ വിജ്ഞാനം പകരുന്നതിൽ നിർണായകമായി.
സെലൂസിഡ് സാമ്രാജ്യത്തിലൂടെയും (Selucid Empire) പട്ടുപാതയിലൂടെയുമുള്ള (Silk Route) വ്യാപാരം ഇന്ത്യൻ ഔഷധങ്ങളും സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങളും മെഡിറ്ററേനിയൻ തീരങ്ങളിലേക്ക് എത്തിച്ചു. ഡയോസ്‌കോറിഡസ് (Dioscorides) തൻ്റെ പഞ്ചവോള്യം മെറ്റീരിയ മെഡിക്കയിൽ (Materia Medica) ധാരാളം ഇന്ത്യൻ സസ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
ഏകദേശം 711 CE-ക്ക് ശേഷം, ഇസ്ലാമിക കാലഘട്ടത്തിൽ ഇന്ത്യൻ വൈദ്യശാസ്ത്ര ഗ്രന്ഥങ്ങൾ പേർഷ്യൻ, അറബി ഭാഷകളിലേക്ക് വിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെട്ടു. ഈ അറിവുകൾ അബ്ബാസിദ് സാമ്രാജ്യത്തിൻ്റെ കേന്ദ്രങ്ങളിൽ പ്രചരിച്ചു. പിന്നീട് സ്പെയിനിലെ ടൊളീഡോ പോലുള്ള വിവർത്തന വിദ്യാലയങ്ങൾ വഴി ഈ അറബി ഗ്രന്ഥങ്ങൾ ലത്തീൻ ഭാഷയിലേക്ക് മൊഴിമാറ്റം ചെയ്യപ്പെടുകയും മധ്യകാല യൂറോപ്പിലെ വൈദ്യശാസ്ത്ര വികാസത്തിന് അടിത്തറയാകുകയും ചെയ്തു. ഈ ചരിത്രപരമായ കൈമാറ്റം, പുരാതന ഇന്ത്യൻ വൈദ്യശാസ്ത്രം ലോകത്തിൻ്റെ പൊതുവായ ബൗദ്ധിക സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ ഒരു നിർണ്ണായക പങ്ക് വഹിച്ചിരുന്നു എന്ന് വ്യക്തമാക്കുന്നു.

കേരളത്തിലെ പ്രാദേശിക ആയുർവേദ പാരമ്പര്യം

ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിൽ ആയുർവേദം അതിൻ്റെ പ്രാദേശിക സ്വഭാവം നിലനിർത്തുകയും പ്രാദേശിക വിജ്ഞാനവുമായി സംയോജിക്കുകയും ചെയ്തതിൻ്റെ മികച്ച ഉദാഹരണമാണ് കേരളം.
ആറാം നൂറ്റാണ്ടിനും ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിനും ഇടയിൽ സിന്ധിൽ നിന്നുള്ള ബുദ്ധ സന്യാസിയായിരുന്ന വാഗ്ഭടൻ രചിച്ച അഷ്ടാംഗഹൃദയം എന്ന ക്ലാസിക്കൽ ഗ്രന്ഥം കേരളത്തിലെ വൈദ്യശാസ്ത്ര സംസ്കാരത്തിന് ഒരു വഴിത്തിരിവായി. കേരളത്തിലെ പാരമ്പര്യ വൈദ്യ കുടുംബങ്ങൾ ഈ ക്ലാസിക്കൽ ഗ്രന്ഥം തങ്ങളുടെ പ്രധാന സ്രോതസ്സായി സ്വീകരിക്കുകയും, അതേ സമയം തന്നെ പ്രാദേശികമായി നിലനിന്നിരുന്ന നാട്ടു-വൈദ്യ സമ്പ്രദായങ്ങൾ (nattu-vaidya), വിഷ ചികിത്സാ രീതികൾ, കളരിപ്പയറ്റ് പോലുള്ള ആയോധന കലകൾ എന്നിവയിൽ നിന്നുള്ള ഭൗതിക ചികിത്സാ രീതികളുമായി സംയോജിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. മലബാർ നട് (ആടലോടകം) പോലുള്ള പ്രാദേശിക ഔഷധസസ്യങ്ങളുടെ ഉപയോഗം , കേരളത്തിലെ ആയുർവേദ ചികിത്സ അതിൻ്റെ സാഹചര്യങ്ങളോട് പൊരുത്തപ്പെട്ട് വികസിച്ചതിൻ്റെ ഉദാഹരണമാണ്.
സമകാലിക സാഹചര്യത്തിൽ, കേരളത്തിലെ പരമ്പരാഗത വൈദ്യന്മാരും ഔപചാരിക വൈദ്യശാസ്ത്രവും തമ്മിൽ സഹകരണമുണ്ട്. എങ്കിലും, ആധുനിക ഗവേഷണങ്ങൾ ആയുർവേദത്തെ സമീപിക്കുമ്പോൾ, അത് “ഓർഗൻ സിസ്റ്റം” എന്ന കാഴ്ചപ്പാടിൽ ആയുർവേദത്തിൻ്റെ സമഗ്രവും ബന്ധപരവുമായ (systemic and relational) തത്വങ്ങളെ അടിച്ചേൽപ്പിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നുവെന്ന ആശങ്ക പണ്ഡിതന്മാർ പങ്കുവെക്കുന്നു. ഇത്തരം “എപ്പിസ്റ്റമോളജിക്കൽ ഫോഴ്സിംഗ്” ഒഴിവാക്കാനും, ആയുർവേദത്തിൻ്റെ തനതായ തത്ത്വങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കാനും, പരമ്പരാഗത അറിവുകളെ ബഹുമാനത്തോടെ സമീപിക്കാനും ഈ ചരിത്രപരമായ പൈതൃകത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അവബോധം സഹായിക്കും.

മസ്സാജ്, വ്യായാമം, രസായന തന്ത്രം

മുഖോപാധ്യായയുടെ കാലത്ത്, ഇന്ത്യൻ വൈദ്യശാസ്ത്രം മസ്സാജ്, വ്യായാമം, ഭക്ഷണക്രമം തുടങ്ങിയ രീതികളിലൂടെ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണത്തിന് നൽകിയിരുന്ന പ്രാധാന്യം അദ്ദേഹം വിവരിക്കുന്നു. മസ്സാജ് (Shampooing/Malish) എന്നത് ഒരു ഓറിയൻ്റൽ സമ്പ്രദായമായി ഇന്ത്യയിൽ പുരാതന കാലം മുതൽ നിലനിന്നിരുന്നു, അത് ഇപ്പോഴും ഇവിടെ പ്രചാരത്തിലുണ്ട്. ഈ രീതി രക്തചംക്രമണം വേഗത്തിലാക്കാനും പേശികളെ ഉത്തേജിപ്പിക്കാനും സഹായിക്കുന്നു.
യോഗാ സമ്പ്രദായത്തിലെ പ്രാണായാമം പോലുള്ള ശ്വസന വ്യായാമങ്ങൾ ചികിത്സാപരമായ പ്രാധാന്യമുള്ളവയാണ്. കായികാഭ്യാസങ്ങൾ (പിൽവാന്മാർക്കിടയിലെ ഗുസ്തി പോലുള്ളവ) ചെയ്യുന്നത് മികച്ച ആരോഗ്യവും കായിക ശേഷിയും നൽകുന്നുവെന്ന് നിരീക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
ശരീരത്തെ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ശാസ്ത്രമാണ് രസായന തന്ത്രം (Science of Tonics). ഇത് യുവത്വം നിലനിർത്താനും, ബുദ്ധിശക്തിയും പ്രതിരോധശേഷിയും വർദ്ധിപ്പിക്കാനും ലക്ഷ്യമിടുന്നു. ആധുനികമായി, ഈ രസായന ചികിത്സകൾക്ക് ഓക്സിഡേഷൻ തടയുന്ന (antioxidant), വാർദ്ധക്യത്തെ ചെറുക്കുന്ന (anti-aging), സമ്മർദ്ദം കുറയ്ക്കുന്ന (anti-stress) ഫലങ്ങളുണ്ട്.

സംഗ്രഹവും ഉപസംഹാരവും

ഡോ. ഗിരീന്ദ്രനാഥ് മുഖോപാധ്യായയുടെ “History of Indian Medicine” എന്ന ഗ്രന്ഥം, യൂറോപ്യൻ പണ്ഡിതന്മാരുടെ നിഷേധങ്ങളെയും സംശയങ്ങളെയും നേരിടാൻ, ഇന്ത്യൻ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിന് ഒരു വ്യവസ്ഥാപിതവും ശാസ്ത്രീയവുമായ ചരിത്രപരമായ സ്ഥാനം നൽകാനുള്ള നിർണ്ണായകമായ ശ്രമമായിരുന്നു. ആയുർവേദത്തിൻ്റെ ദിവ്യോത്ഭവത്തെക്കുറിച്ച് വിവരിക്കുമ്പോൾ തന്നെ, അദ്ദേഹം അതിൻ്റെ എട്ട് ശാഖകളായ (അഷ്ടാംഗം) ഘടനയുടെ സങ്കീർണ്ണതയും, ശസ്ത്രക്രിയയിലെ അതുല്യമായ വൈദഗ്ധ്യവും (സുശ്രുതൻ), വിഷചികിത്സ, പുനരുജ്ജീവന ചികിത്സ എന്നിവയിലെ പ്രത്യേകീകരണവും എടുത്തു കാണിക്കുന്നു.
പുരാതന ഭാരതീയ വൈദ്യശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ ചരിത്രം സാമൂഹികവും രാഷ്ട്രീയവുമായ പ്രതിഫലനങ്ങൾ നിറഞ്ഞതാണ്. വിഷകന്യമാരുടെ ഉപയോഗത്തെക്കുറിച്ചുള്ള മുന്നറിയിപ്പുകൾ രാഷ്ട്രീയ toxicology-യുടെ പ്രാധാന്യം സ്ഥാപിക്കുമ്പോൾ , സൂകദോഷം പോലുള്ള രോഗങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള വിശദമായ വർണ്ണനകൾ ക്ലിനിക്കൽ രോഗനിർണയത്തിലെ ഉയർന്ന നിലവാരം വെളിപ്പെടുത്തുന്നു. വിസൂചികയെക്കുറിച്ചുള്ള കൃത്യമായ നിരീക്ഷണങ്ങൾ , ചൗൾമൂഗ്ര ഓയിൽ, പിപ്പലി എന്നിവയുടെ ആധുനിക ഫാർമക്കോളജിക്കൽ സ്ഥിരീകരണങ്ങൾ എന്നിവ പുരാതന വൈദ്യശാസ്ത്ര നിരീക്ഷണങ്ങളുടെ അനുഭവപരമായ സാധുതയെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നു.
ഇന്ത്യൻ വൈദ്യശാസ്ത്രം ഗ്രീക്ക്, അറബ് സമ്പ്രദായങ്ങളുമായി വിജ്ഞാനം കൈമാറ്റം ചെയ്തുകൊണ്ട് ഒരു ആഗോള ബൗദ്ധിക പൈതൃകത്തിൽ പങ്കുചേർന്നു. ഈ പൈതൃകത്തെ അംഗീകരിക്കുകയും, ആയുർവേദത്തിൻ്റെ സമഗ്രമായ വീക്ഷണങ്ങളെ (Doshas) ആധുനിക ചികിത്സാ സമീപനങ്ങളിൽ അടിച്ചേൽപ്പിക്കാതെ സമന്വയിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്.

ഗ്രന്ഥസൂചി

Mukhopadhyaya, Girindranath. History of Indian Medicine Containing Notices, Biographical and Bibliographical, of the Ayurvedic Physicians and their Works on Medicine From the Earliest Ages to the Present Time. Vol. I. University of Calcutta, 1923.
www.artoflivingretreatcenter.org/blog/the-eight-branches-of-ayurveda/. Accessed 11 Oct. 2024.
“The Healing Power of Sleep: 5 Unexpected Historical Remedies and Beliefs.” Pillow, 2024,
“The Rod of Asclepius vs. The Caduceus.” Journal of Ethics, medicines-great-divide-view-alternative-side/2011-06.
“Vishakanya.” Wikipedia, Wikimedia Foundation, 2024, en.wikipedia.org/wiki/Vishakanya. Accessed 11 Oct. 2024.
Acharya, Madhavakara.
Das, A. K. “The Antiquity of Vaccination in India.” The Indian Journal of Medical Research, “Hypnosis and Hypnotherapy: Traditional Perspective.” Indian Journal of Clinical Psychology, An English Translation of the Sushruta Samhita, Based on Original Sanskrit Text. Calcutta Publisher, 1907.
Patil, A. D., Classics.” Ayushdhara,
Raghupathyt al. “Piper longum L.: A comprehensive review on traditional uses, health-promoting Phytotherapy Research.
Rameshkumar.
Roy, Kaushik. “The History and Epidemiology of Cholera: A Review.” Modern Asian Studies, vol. 51, no. 6, 2017, pp. 1968-2005.
Sinha, Pritam Kumar, medium.com/@pritamkumarsinha/embracing-heritage-in-medicine-a-call-to-the-indian-medical-association-3194d038631e. Accessed 11 Oct. 2024.