4.എന്താണ് സമുദ്ര സാക്ഷരത? എന്തെല്ലാം പ്രവർത്തനങ്ങളാണ് ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് നടക്കുന്നത്?

 സമുദ്ര സാക്ഷരത എന്നത്  സമുദ്രം എങ്ങനെ ഒരു വ്യക്തിയെ സ്വാധീനിക്കുമെന്നും, വ്യക്തികൾക്ക് സമുദ്രസംരക്ഷണത്തിന് എന്തുചെയ്യാൻ കഴിയും എന്നുമുളള തിരിച്ചറിവാണ്. ഭൂമിയുടെ നിലനിൽപ്പിന് സമുദ്രത്തിന്റെ  പങ്കിനെക്കുറിച്ചുള്ള അവബോധം, സമുദ്ര പരിതസ്ഥിതികളിൽ മനുഷ്യ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ സ്വാധീനം തിരിച്ചറിയൽ, സമുദ്രത്തിന്റെ  സുസ്ഥിരത ഉറപ്പാക്കുന്നതിനുള്ള ഉത്തരവാദിത്ത പ്രവർത്തനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കൽ എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

സമുദ്ര സാക്ഷരത ഇനിപ്പറയുന്നതുപോലുള്ള പ്രധാന തത്ത്വങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നതാണ്:

1. ഭൂമിക്ക് പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ഒരു സമുദ്രമുണ്ട്, അത് എല്ലായിടങ്ങളിലും ഉള്ള ജീവനെ സ്വാധീനിക്കുന്നു.
2. സമുദ്രം ഭൂമിയുടെ കാലാവസ്ഥയെ രൂപപ്പെടുത്തുന്നു.
3. ഭൂമിയിലെ ജല, കാർബൺ ചക്രങ്ങളിൽ സമുദ്രം ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു.
4. ജീവന്റെയും ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെയും വലിയ വൈവിധ്യത്തെ സമുദ്രം പിന്തുണയ്ക്കുന്നു.
5. സമുദ്രം മനുഷ്യർക്ക് അവശ്യ വിഭവങ്ങളും സേവനങ്ങളും നൽകുന്നു.
6. സമുദ്രവും മനുഷ്യരും അഭേദ്യമായി പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
7. സമുദ്രത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യപ്പെടാത്തവയാണ്.

സുസ്ഥിര വികസനത്തിനായുള്ള ഐക്യരാഷ്ട്ര സംഘടനയുടെ  സമുദ്രശാസ്ത്ര ദശകം  (2021-2030)സമുദ്രത്തിന്റെ  സുസ്ഥിരമായ ഉപയോഗം കൈവരിക്കുന്നതിന് അറിവ് സൃഷ്ടിക്കാനും പങ്കാളിത്തം വളർത്താനും ലക്ഷ്യമിടുന്നു. ഈ സംരംഭത്തിന്റെ  ലക്ഷ്യങ്ങൾ കൈവരിക്കുന്നതിന് സമുദ്ര സാക്ഷരത നിർണായകമാണ്.പ്രസ്തുത കാലയളവിൽ  കാലാവസ്ഥാ നിയന്ത്രണത്തിനും ജൈവവൈവിധ്യത്തിനും സാമ്പത്തിക സുസ്ഥിരതയ്ക്കും പുറമേ ആരോഗ്യകരമായ സമുദ്രങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യത്തെ കുറിച്ച് പൗരന്മാർക്കും വ്യവസായങ്ങൾക്കും സർക്കാരുകൾക്കും ഇടയിൽ സമുദ്ര സാക്ഷരതാബോധവൽക്കരണം കൂടി ലക്ഷ്യമിടുന്നു.

അറിവുളള വ്യക്തികളും കമ്മ്യൂണിറ്റികളും ഐക്യരാഷ്ട്ര സംഘടനയുടെ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളുമായി (SDGs), പ്രത്യേകിച്ച് SDG 14 (ജലത്തിനു താഴെയുള്ള ജീവിതം) യോജിച്ച പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഏർപ്പെടാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. സമുദ്ര സംരക്ഷണ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ പ്രാദേശിക സമൂഹങ്ങളെയും പരമ്പരാഗത പാരിസ്ഥിതിക അറിവിനെയും ഉൾപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഇത് ഊന്നൽ നൽകുന്നു. ഒപ്പം,  സ്കൂളുകൾ, സർവ്വകലാശാലകൾ, അനൗപചാരിക പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകൾ എന്നിവയിലുടനീളം സമുദ്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ  ആവശ്യകതയെ ദശകം ഉയർത്തിക്കാട്ടുന്നു. സമുദ്ര സാക്ഷരതാ സംരംഭങ്ങൾക്ക് ആഗോളതലത്തിൽ ആളുകളുമായി ഇടപഴകുന്നതിന് ഇന്ററാക്ടീവ് ടൂളുകൾ, സിറ്റിസൺ സയൻസ് (പൗര ശാസ്ത്രം), പൊതു പ്രചാരണങ്ങൾ എന്നിവ സംയോജിപ്പിക്കാൻ കഴിയും.

ദശകത്തിലെ സമുദ്ര സാക്ഷരതാസംരംഭങ്ങളുടെ ഉദാഹരണങ്ങൾ ഇവയാണ്:

• സിറ്റിസൺ സയൻസ് പ്രോഗ്രാമുകൾ: സമുദ്ര നിരീക്ഷണത്തിലും സമുദ്ര താപനില രേഖപ്പെടുത്തുന്നതോ സമുദ്രജീവികളെ നിരീക്ഷിക്കുന്നതോ പോലുള്ള വിവര ശേഖരണത്തിലും സന്നദ്ധപ്രവർത്തകരെ ഉൾപ്പെടുത്തുക.
• വിദ്യാഭ്യാസ ക്യാമ്പെയ്‌നുകൾ: ലോക സമുദ്രദിനം പോലുള്ള പരിപാടികളിലൂടെയും സമുദ്ര സംരക്ഷണം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്ന സോഷ്യൽ മീഡിയ ക്യാമ്പെയ്‌നിലൂടെയും അവബോധം വളർത്തുക.
• സഹകരണ ഗവേഷണം: സുസ്ഥിര സമുദ്ര പരിപാലന തന്ത്രങ്ങൾ രൂപകല്പന ചെയ്യുന്നതിന് പ്രാദേശിക സമൂഹങ്ങളെയും ശാസ്ത്രജ്ഞരെയും ബന്ധപെടുത്തുക.

ഭാവിതലമുറയുടെ സുസ്ഥിരമായ ഭാവി ലക്ഷ്യം വച്ച് ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ 2030ല്‍ പൂര്‍ണമായും നടപ്പിലാക്കാന്‍ ഉദ്ദേശിച്ച് മുന്നോട്ടുവെച്ചിട്ടുള്ള 17 സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങളില്‍ ഒന്ന് സമുദ്രവിഭവങ്ങളുടെ സംരക്ഷണവും സുസ്ഥിരഉപഭോഗവും ലക്ഷ്യം വച്ചുള്ളതാണ്. കൂടാതെ ദാരിദ്യനിര്‍മാര്‍ജ്ജനം, വിശപ്പ്‌ ഇല്ലാതാക്കല്‍, ഭക്ഷ്യസുരക്ഷ, പോഷകസുരക്ഷ, സുസ്ഥിര കൃഷി, തൊഴില്‍, ഊര്‍ജ്ജസുരക്ഷ തുടങ്ങിയവ കടലുകളുമായി ഏറെ ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.

സമുദ്രങ്ങള്‍ വിഭവങ്ങളുടെ അക്ഷയഖനിയാണെന്ന ധാരണക്ക് മാറ്റം വന്നിരിക്കുന്ന കാലഘട്ടത്തില്‍ ദീര്‍ഘദര്‍ശനവും ജനപങ്കാളിത്തവുമുള്ള പരിപാലന പദ്ധതികളാണ് സമുദ്രജൈവവൈവിധ്യത്തെ വരും തലമുറക്കായി കരുതി വയ്ക്കാന്‍ അവശ്യം വേണ്ടത്. സമുദ്രത്തിലെ ജീവനും നമ്മുടെ ജീവനും പരസ്പരാശ്രിതമാണെന്ന തിരിച്ചറിവിലാണ് കടലറിവിന്‍റെ തുടക്കം.

5.സമുദ്രങ്ങളുടെ  പ്രാധാന്യം എന്താണ്? എന്താണ് നീല സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ?

 പാരിസ്ഥിതികമായും സാമ്പത്തികമായും ഏറ്റവുമധികം സേവനങ്ങൾ മാനവരാശിക്ക് ഉറപ്പുവരുത്തുന്ന ആവാസവ്യവസ്ഥകളാണ് ഭൂമിയുടെ 70 ശതമാനത്തിലധികം ഉൾക്കൊള്ളുന്ന സമുദ്രങ്ങൾ.  ഇത് നമ്മുടെ ജീവിത സ്രോതസ്സാണ്, മനുഷ്യരാശിയുടെയും ഭൂമിയിലെ മറ്റെല്ലാ ജീവികളുടെയും നിലനിൽപ്പിനെ പിന്തുണയ്ക്കുന്ന ഒരു ബൃഹത്തായ ആവാസവ്യവസ്ഥയാണ് സമുദ്രങ്ങൾ. ഭൂമിക്ക് വേണ്ട ഓക്സിജന്റെ 50% എങ്കിലും കടലിലാണ് ഉത്പാദിപ്പിക്കപ്പെടുന്നത്. ഇത് ഭൂമിയുടെ ഭൂരിഭാഗം ജൈവവൈവിധ്യത്തിന്റെയും ആവാസ കേന്ദ്രമാണ്. മാത്രമല്ല ലോകമെമ്പാടുമുള്ള നൂറു കോടി ജനങ്ങളുടെ ആഹാരത്തിലെ  മാംസ്യത്തിന്റെ,  പോഷകസുരക്ഷയുടെ, പ്രധാന ഉറവിടം സമുദ്രങ്ങൾ ആണ്. തീരസംരക്ഷണം, പോഷക  ചംക്രമണം, ചരക്കുഗതാഗതം, ഊർജ്ജ ലഭ്യത, ജലകൃഷി, ജൈവവിഭവങ്ങളും ധാതുക്കളും ഖനിജങ്ങളും ലഭ്യമാക്കൽ, ഔഷധങ്ങളും മറ്റ് അവശ്യവസ്തുക്കളും ലഭ്യമാക്കൽ, വിനോദസഞ്ചാരം പരിപോഷിപ്പിക്കൽ, കാലാവസ്ഥാ സംരക്ഷണം, എന്നിങ്ങനെ പോകുന്നു സമുദ്ര ആവാസവ്യവസ്ഥകൾ നൽകുന്ന സേവനങ്ങൾ. മനുഷ്യർ ഉൽ‌പാദിപ്പിക്കുന്ന കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡിന്റെ 30% സമുദ്രങ്ങൾ ആഗിരണം ചെയ്യുന്നു, ഇത് ആഗോളതാപനത്തിന്റെ പ്രത്യാഘാതങ്ങളെ കുറയ്ക്കുന്നു. 2030 ഓടെ 40 ദശലക്ഷം ആളുകൾ സമുദ്രാധിഷ്ഠിത വ്യവസായങ്ങളിൽ ജോലി ചെയ്യുമെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

ഇതുവരെ പ്രതിപാദിച്ച കാര്യങ്ങൾ കൊണ്ടുതന്നെ തീരദേശ-സമുദ്ര  ആവാസവ്യവസ്ഥകൾ ലഭ്യമാക്കുന്ന പാരിസ്ഥിതിക സേവനങ്ങളുടെ സാമ്പത്തികമൂല്യം ഭൂമിയിലെ മറ്റേത് ആവാസവ്യവസ്ഥകളുടേതിനേക്കാളും അധികമാണ് എന്ന് അനുമാനിക്കാം.  ഇതുകൂടാതെ സാമ്പത്തികസുരക്ഷയ്ക്ക് സമുദ്രങ്ങളുടെ സാധ്യതകൾ (പ്രധാനമായും ഫിഷറീസ്, വിനോദസഞ്ചാരം, ചരക്ക് ഗതാഗതം, ജലകൃഷി, ഊർജം, ജൈവസാങ്കേതികവിദ്യക്കുവേണ്ട ഉത്പന്നങ്ങൾ, മൂലകങ്ങൾ/ഖനിജങ്ങൾ) എന്നിവ മുന്നിൽകണ്ട്  ഇന്ത്യയടക്കമുള്ള ലോകരാജ്യങ്ങൾ നീല സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (Blue Economy) പരിപോഷിപ്പിക്കാനുള്ള ബൃഹത്പദ്ധതികൾ ആസൂത്രണം ചെയ്തുവരുന്നു.

സമുദ്ര വിഭവങ്ങളുടെ സുസ്ഥിര ഉപയോഗത്തിലൂടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനെയാണ്  നീല സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ (‘ബ്ലൂ എക്കണോമി‘) എന്ന പദം വിവക്ഷിക്കുന്നത്.  പാരിസ്ഥിതിക സുസ്ഥിരതയും സാമൂഹിക ഉൾപ്പെടുത്തലും ഉപയോഗിച്ച് സാമ്പത്തിക വികസനം സന്തുലിതമാക്കാൻ ഇത് ലക്ഷ്യമിടുന്നു. ഇതിന്റെ പ്രധാന വശങ്ങൾ ഇവയാണ്:

സാമ്പത്തിക പ്രവർത്തനങ്ങൾ: മത്സ്യബന്ധനം, അക്വാകൾച്ചർ, സമുദ്രഗതാഗതം, ടൂറിസം, ഓഫ്‌ഷോർ എനർജി, കടൽത്തീര ഖനനം, ബയോടെക്‌നോളജി എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു.

പാരിസ്ഥിതിക സുസ്ഥിരത: സമുദ്ര ആവാസവ്യവസ്ഥയെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിലും മലിനീകരണം കുറയ്ക്കുന്നതിലും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാന പ്രത്യാഘാതങ്ങളെ ചെറുക്കുന്നതിലും ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

സാമൂഹിക സമത്വം: തീരദേശ സമൂഹങ്ങൾക്കും ദുർബല വിഭാഗങ്ങൾക്കും സാമ്പത്തിക പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ നിന്ന് പ്രയോജനം ലഭിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് ഉറപ്പാക്കിക്കൊണ്ട് സമഗ്ര വികസനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു.

സമുദ്രങ്ങൾ, കടലുകൾ, സമുദ്ര വിഭവങ്ങൾ എന്നിവ സംരക്ഷിക്കാനും സുസ്ഥിരമായി ഉപയോഗിക്കാനും ശ്രമിക്കുന്ന യുഎൻ സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യം 14 (ജലത്തിനു താഴെയുള്ള ജീവിതം) പോലുള്ള ആഗോള സംരംഭങ്ങളുമായി ഇത് യോജിച്ച് പ്രവർത്തിക്കുന്നു.

സുസ്ഥിരത ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതോടൊപ്പം നീല സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെ പരിപോഷിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള  തന്ത്രമോ സമീപനമോ ആണ് ‘ബ്ലൂ ഗ്രോത്ത്‘ (blue  growth). സാമ്പത്തിക വളർച്ചയെ ഉത്തേജിപ്പിക്കുന്നതിന് സമുദ്ര മേഖലകളിലെ നവീകരണത്തിനും ഗവേഷണത്തിനും സുസ്ഥിരമായ സമ്പ്രദായങ്ങൾക്കും ഇത് ഊന്നൽ നൽകുന്നു.

 ദേശീയ തലത്തിൽ ഏഴായിരത്തി അഞ്ഞൂറ് കിലോമീറ്റർ തീരദേശവും 2 .3 ദശലക്ഷം ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിലധികം പ്രത്യേക സാമ്പത്തിക മേഖലയും (എക്സ്ക്ലൂസീവ് ഇക്കണോമിക് സോൺ  അഥവാ EEZ) ദക്ഷിണ ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്ര മേഖലയിൽ ആഴക്കടൽ ഖനനത്തിന്   അവകാശവുമുള്ള  ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിന്റെ, സമുദ്ര വിഭവങ്ങളുടെ മൊത്തമായ സാമ്പത്തിക വ്യവഹാരങ്ങളുടെ ആകെത്തുകയെയാണ് നീല സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ എന്നർത്ഥമാക്കുന്നത്. സമുദ്രത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള വിഭവങ്ങളുടെ വലിയ സാധ്യതകളെ ഇന്ത്യ പ്രയോജനപ്പെടുത്തേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്. മത്സ്യബന്ധനം, ആഴക്കടൽ ഖനനം, കടൽത്തീരത്തെ എണ്ണ, പ്രകൃതിവാതക നിക്ഷേപങ്ങൾ  എന്നിവ ഇന്ത്യയുടെ സമുദ്ര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ വലിയൊരു ഭാഗമാണ്.  അത് രാജ്യത്തെ ഉയർന്ന വളർച്ചാ പാതയിലേക്ക് നയിക്കും. 2032 ഓടെ 10 ട്രില്യൺ ഡോളർ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയാകാനുള്ള ലക്‌ഷ്യം സാക്ഷാത്കരിക്കുന്നതിൽ സമുദ്ര സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ വളർച്ച ഒരു ഉത്തേജക ഘടകമായി വർത്തിക്കും. രാജ്യത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗം എണ്ണയും പ്രകൃതിവാതകവും ഇറക്കുമതി ചെയ്യുന്നത് കടൽ വഴികളിലൂടെയാണ്, ഇത് 2025 ആകുമ്പോഴേക്കും ക്രമാതീതമായി ഉയരുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു ഇന്ത്യയുടെ 2.3 ദശലക്ഷം ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റർ EEZ ൽ, ബംഗാൾ ഉൾക്കടലിലും അറബിക്കടലിലുമായി 1.5 ദശലക്ഷം ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിൽ എണ്ണ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.

ഇന്ത്യൻ സർക്കാർ 10 വർഷത്തെ സമുദ്ര അജണ്ട (2010-2020) പുറത്തിറക്കിയതിൽ, സമുദ്ര സാമ്പത്തിക മേഖലയെ വികസിപ്പിക്കാനുള്ള പ്രത്യേക പദ്ധതികളോടെ ഒരു സാമ്പത്തിക മാതൃക എന്ന നിലയിൽ ബ്ലൂ ഇക്കോണമിയെ വിശേഷിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.

നീലസമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് കീഴിൽ താഴെ പറയുന്ന മേഖലകൾക്കാണ് ഭാരത സർക്കാർ പ്രാമുഖ്യം നൽകിയിരിക്കുന്നത്:

– ഫിഷറീസും മത്സ്യക്കൃഷിയും

– പുനരുപയോഗിക്കാവുന്ന സമുദ്ര ഊർജ്ജം

– തുറമുഖങ്ങളും ഷിപ്പിംഗും

– പുറംകടലിൽ നിന്നുള്ള ഹൈഡ്രോകാർബണുകളും കടൽത്തീര ധാതുക്കളും

– മറൈൻ ബയോടെക്നോളജി, ഗവേഷണം, വികസനം

ഇത്തരം  മേഖലകളിലെല്ലാം ഗവേഷണങ്ങളിലൂടെ സാമ്പത്തിക വളർച്ച കൈവരിക്കുക എന്നതാണ് ലക്‌ഷ്യം.

ഇതിന്റെ ചുവടുപിടിച്ചുകൊണ്ടാണ് നീല സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെക്കുറിച്ചുള്ള ചർച്ചകൾ ഇപ്പോൾ ശക്തിപ്രാപിക്കുന്നത്. വിശാലമായ ജലസ്രോതസ്സുകളുള്ള ഇന്ത്യയ്ക്ക് ഇതിൽ വലിയ സാധ്യതകളുമുണ്ട്, തീരദേശ മത്സ്യക്കൃഷി, മത്സ്യ സംസ്കരണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ, പ്രാദേശിക മത്സ്യത്തൊഴിലാളി സമൂഹത്തിന്റെയും പുതിയ കർഷകരുടെയും സംരംഭകരുടെയും പരിശീലനം, ബോധവൽക്കരണം തുടങ്ങിയവയെല്ലാം ഇതിനു ആവശ്യമാണ്. ജനസംഖ്യയിലെ മാറിവരുന്ന പ്രവണതകൾക്കനുസരിച്ച്, 2050 ആകുമ്പോഴേക്കും ലോകത്ത് ഭക്ഷ്യോത്പാദനം ഇരട്ടിയാക്കേണ്ടിവരുമെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ജല പരിസ്ഥിതികളിൽ നിന്നുള്ള പോഷക സമ്പുഷ്ടമായ ഭക്ഷണങ്ങളാണ് (ഫിഷറീസ് ആൻഡ് അക്വാകൾച്ചർ) ഇതിനുള്ള പരിഹാരം എന്നാണ് വിദഗ്ദ്ധർ പറയുന്നത്.  ഇതേ സമയം ഇന്ത്യൻ ജനസംഖ്യ 1.6 ബില്യണിലെത്തുകയും, അതോടൊപ്പം മത്സ്യത്തിന്റെ ആവശ്യകത ആനുപാതികമായി വർദ്ധിക്കുകയും ചെയ്യും. മൃഗങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള മാംസ്യത്തിന്റെ ഏറ്റവും സമ്പന്ന സ്രോതസ്സായ മത്സ്യം സാധാരണക്കാരന് താങ്ങാനാകുന്ന വിലയിൽ ലഭിക്കുന്ന പോഷകമൂല്യമുള്ള ഒരു ഭക്ഷ്യവിഭവമാണ്.

ഇതിനൊക്കെ പുറമെ സമുദ്ര മത്സ്യബന്ധനം നേരിട്ടോ അല്ലാതെയോ 200 ദശലക്ഷത്തിലധികം ആളുകൾക്ക് ജോലി നൽകുന്നുവെന്നതാണ് ഈ ആവാസവ്യസ്ഥയുടെ സാമൂഹ്യ പ്രസക്തി. ഏതാണ്ട്  60 ദശലക്ഷം ആളുകൾ മത്സ്യബന്ധന, മത്സ്യകൃഷി  മേഖലകളിൽ വിവിധ ജോലികളിൽ ഏർപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു, അവരിൽ 14 ശതമാനം സ്ത്രീകളാണ്. ഇതിൽ മൊത്തം 85 ശതമാനം പേരും  ഏഷ്യയിലാണ്. മത്സ്യവ്യാപാരവും സംസ്കരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട തൊഴിലുകളിൽ എല്ലാം സ്ത്രീകളുടെ പങ്ക് നിർണായകമാണ്.

മത്സ്യ സെൻസസ് സംബന്ധിച്ച് സെൻട്രൽ മറൈൻ ഫിഷറീസ് റിസർച്ച് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് (CMFRI ) പ്രസിദ്ധീകരിച്ച രേഖകൾ അനുസരിച്ച് ഇന്ത്യയിൽ  9 സമുദ്ര സംസ്ഥാനങ്ങളിലും 2 കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളിലുമായി 3,288 സമുദ്ര മത്സ്യബന്ധന ഗ്രാമങ്ങളും 1,511 സമുദ്ര മത്സ്യ ലാൻഡിംഗ് കേന്ദ്രങ്ങളും ഉണ്ട്. മൊത്തം സമുദ്ര മത്സ്യത്തൊഴിലാളികളുടെ എണ്ണം 864,550 കുടുംബങ്ങളിലായി ഏകദേശം 4 ദശലക്ഷമാണ്. മത്സ്യത്തൊഴിലാളി കുടുംബങ്ങളിൽ 61% ബിപിഎൽ വിഭാഗത്തിലാണ്. കേരളത്തിൽ  മത്സ്യത്തൊഴിലാളികളുടെ ജനസംഖ്യ 6,10,165-ഉം കുടുംബങ്ങളുടെ എണ്ണം 1,18,937-ഉം ആണ്. ഇതിൽ 98 ശതമാനവും പരമ്പരാഗത മത്സ്യത്തൊഴിലാളികളാണ്. ഇവരിൽ പകുതിയിലധികം കുടുംബങ്ങൾ ദാരിദ്ര്യരേഖയ്ക്ക് താഴെയാണ്.

കോവിഡ് മഹാമാരിക്ക് ശേഷം മറ്റു വാണിജ്യമേഖലകളെപ്പോലെ തന്നെ സമുദ്രങ്ങളെ  ആശ്രയിച്ചു ജീവിക്കുന്ന ജനവിഭാഗങ്ങളുടെ ജീവിതവും ഉപജീവനവും പ്രതിസന്ധി നേരിടുകയാണ്. കേരളത്തിലെ  മത്സ്യത്തൊഴിലാളികളുടെ 77 ശതമാനവും സംസ്ഥാനത്തെ ജനസംഖ്യയുടെ 30 ശതമാനവും കേരളത്തിന്റെ വിസ്തീർണ്ണത്തിന്റെ 15 ശതമാനം മാത്രം വരുന്ന തീരദേശമേഖലയിൽ ആണ് നിവസിക്കുന്നത്.   വനങ്ങൾ, പുഴകൾ, കായലുകൾ, അഴിമുഖങ്ങൾ, കണ്ടൽക്കാടുകൾ തുടങ്ങിയ ആവാസവ്യവസ്ഥകളുടെ ആരോഗ്യവുമായി തീരദേശ – സമുദ്ര ആവാസവ്യവസ്ഥകളുടെ ആരോഗ്യം അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. എന്നാൽ മനുഷ്യ ഇടപെടലുകളും പ്രകൃതിക്ഷോഭങ്ങളും കൊണ്ട്  കേരളത്തിൽ ഏറ്റവുമധികം സമ്മർദ്ദത്തിൽ ആയിരിക്കുന്ന പ്രദേശവും ആവാസവ്യവസ്ഥകളും തീരദേശവും സമുദ്രവും ആണ്.

6.പരമ്പരാഗത പാരിസ്ഥിതിക വിജ്ഞാനം, കടലറിവ് എന്നിവയിൽ പരമ്പരാഗത മത്സ്യത്തൊഴിലാളികളുടെ പങ്ക് വിശദമാക്കാമോ?

പരമ്പരാഗത പാരിസ്ഥിതിക വിജ്ഞാനം (TEK) എന്നത് തദ്ദേശീയരും പ്രാദേശികവുമായ കമ്മ്യൂണിറ്റികളും അവരുടെ പരിസ്ഥിതിയുമായുള്ള തലമുറകളുടെ ഇടപെടലിലൂടെ വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത അറിവ്, ആചാരങ്ങൾ, വിശ്വാസങ്ങൾ എന്നിവയുടെ സഞ്ചിത സ്വരൂപത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. സമുദ്ര ആവാസവ്യവസ്ഥ ഉൾപ്പെടെയുള്ള പ്രകൃതി വിഭവങ്ങൾ, അവയുടെ സുസ്ഥിര ഉപഭോഗം എന്നിവ മനസ്സിലാക്കുന്നതിനും കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിനും ഇത് പ്രത്യേകിച്ചും വിലപ്പെട്ടതാണ്.

ഇന്ത്യയിലെ കടൽപ്പണിക്കാരുടെ  പരമ്പരാഗത പാരിസ്ഥിതിക വിജ്ഞാനം ഗംഭീരമാണ്, കാരണം ഇത് സമുദ്രവുമായുള്ള നൂറ്റാണ്ടുകളുടെ അവരുടെ ഇടപെടലിനെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നതാണ്. അവരുടെ മത്സ്യബന്ധന രീതികൾ, നാവിഗേഷൻ, സമുദ്ര ജൈവവൈവിധ്യ സംരക്ഷണം എന്നിവ ആധുനിക  ശാസ്ത്രം നൽകുന്ന അറിവുകളെ ശാക്തീകരിക്കാൻ പ്രയോജനപ്പെടുത്തേണ്ടതുണ്ട്.

ഇന്നത്തെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഇത്തരം അറിവുകൾ അവ അന്യംനിന്നുപോകുന്നതിനുമുമ്പ് രേഖപ്പെടുത്തേണ്ട ഉത്തരവാദിത്തവും ഉണ്ട്. പരമ്പരാഗത പാരിസ്ഥിതിക വിജ്ഞാനം കാലാനുസൃതമായ മത്സ്യബന്ധന രീതികളെക്കുറിച്ചുള്ള ഉൾക്കാഴ്ചകൾ നൽകുന്നു. അമിത മത്സ്യബന്ധനം ഒഴിവാക്കാനും സുസ്ഥിരമത്സ്യബന്ധനം സാധ്യമാക്കാനുമുള്ള അടിസ്ഥാന വിവരങ്ങൾ ഇതുവഴി സ്വരൂപിക്കാൻ കഴിയും. ഒപ്പം കാലാവസ്ഥാ മാറ്റത്തിന്റെ കാലത്ത് തീരദേശവാസികളെ അനുയോജ്യമായ അനുകൂലനപ്രവർത്തനങ്ങളിൽ പങ്കാളികളാക്കാനും ഇത്തരം അറിവുകൾ അനിവാര്യമാണ്.

മത്സ്യത്തൊഴിലാളികൾ സുരക്ഷിതമായ കടൽ യാത്രയ്ക്ക്  കാറ്റിന്റെയും സമുദ്രജലപ്രവാഹങ്ങളുടെയും ദിശ, മേഘങ്ങളുടെ രൂപീകരണം, പക്ഷികളുടെ സ്വഭാവം തുടങ്ങിയ സ്വാഭാവിക സൂചകങ്ങളെ ആശ്രയിക്കുന്നു. ആധുനിക കാലാവസ്ഥാ പ്രവചന ഉപകരണങ്ങൾ ലഭ്യമല്ലാത്ത പ്രദേശങ്ങളിൽ ഈ അറിവ് പ്രത്യേകിച്ചും നിർണായകമാണ്. കൂടാതെ മത്സ്യങ്ങളുടെ സ്വഭാവത്തെയും ആവാസ വ്യവസ്ഥയെയും കുറിച്ചുള്ള അവരുടെ അറിവ് സംരക്ഷണ-പരിപാലന സംവിധാനങ്ങളിൽ ഏറെ പ്രയോജനപ്രദമാണ്. കൂടാതെ, ആധുനിക ശാസ്ത്രീയ ഡാറ്റയുമായി പരമ്പരാഗത പാരിസ്ഥിതിക വിജ്ഞാനം സംയോജിപ്പിച്ച് സുസ്ഥിര മത്സ്യബന്ധന നയങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് മത്സ്യബന്ധന സമൂഹങ്ങളുമായി സഹകരിച്ചു പ്രവർത്തിക്കാനുള്ള സാധ്യതയും നമുക്കുമുന്നിൽ ഉണ്ട്.

ഭാവി തലമുറകൾക്കായി പരമ്പരാഗത പാരിസ്ഥിതിക വിജ്ഞാനം രേഖപ്പെടുത്താനും സംരക്ഷിക്കാനുമുള്ള സംരംഭങ്ങൾ  (വായ്മൊഴി  ചരിത്രങ്ങളും പ്രാദേശിക ചരിത്രങ്ങളും  ഉൾപ്പെടെ) പല സംഘടനകളും ഏറ്റെടുത്തുവരികയാണ്.  ഇതുകൂടാതെ മത്സ്യത്തൊഴിലാളികൾ തന്നെ ഇത്തരം അറിവുകൾ പുസ്തകങ്ങൾ ആക്കാനും തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നത് തികച്ചും ശുഭോദർക്കമാണ്. കൊല്ലം വാടി കടപ്പുറത്തെ ശ്രീ ആൻഡ്രൂസ് രചിച്ച “കടൽ മുത്ത്” ഒരു ഉദാഹരണം. ശ്രീ റോബർട്ട് പനിപിള്ള രചിച്ച “കടലറിവും നേരനുഭവങ്ങളും” എന്ന മികച്ച പുസ്തകം കേരളത്തിൽ സർവകലാശാലകളിൽ റഫറൻസ് പുസ്തകം ആയിരിക്കുന്നതും ഇത്തരുണത്തിൽ എടുത്തുപറയേണ്ടതാണ്.

ഞങ്ങളുടെ പഠനങ്ങളിലും പരമ്പരാഗത മത്സ്യത്തൊഴിലാളികളുടെ അറിവുകൾ ഏറെ പ്രയോജനം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. പാറപ്പാരുകളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ജൈവവൈവിധ്യ പഠനങ്ങൾ സാധ്യമായതുതന്നെ അവരുടെ സഹായത്താലാണ്. കേരളത്തിൽ തിമിംഗലങ്ങളുടെ സാന്നിധ്യം രേഖപ്പെടുത്താനുള്ള സംരംഭങ്ങൾക്കും മത്സ്യത്തൊഴിലാളികളുടെ അറിവുകൾ മുതൽകൂട്ടായിട്ടുണ്ട്. ഒപ്പം, മത്സ്യത്തൊഴിലാളികളുമായി ചേർന്ന് കേരളത്തിലെ കടൽ ഒച്ചുകളെ  സംബന്ധിച്ച ഒരു ഗവേഷണ പ്രബന്ധവും പ്രസിദ്ധീകരിക്കാൻ സാധിച്ചിട്ടുണ്ട്.

7.കടലിന്റെ സാംസ്കാരിക ചരിത്രത്തെക്കുറിച്ച് പറയാമോ?

സമുദ്രങ്ങളുടെ സാംസ്കാരിക പൈതൃകം എന്നത് മനുഷ്യ നാഗരികതകൾ കാലാകാലങ്ങളിൽ കടലുമായി വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ചരിത്രപരവും സാമൂഹികവും ആത്മീയവും സാമ്പത്തികവുമായ ബന്ധങ്ങളെ സൂചിപ്പിക്കുന്നതാണ്. കപ്പൽ അവശിഷ്ടങ്ങൾ, തീരദേശ വാസ്തുവിദ്യ, പുരാവസ്തുക്കൾ, പുരാണങ്ങൾ, നാടോടിക്കഥകൾ, പരമ്പരാഗത അറിവുകൾ, സമുദ്ര ആചാരങ്ങൾ, സമ്പ്രദായങ്ങൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള അദൃശ്യമായ പൈതൃകവും ഇത് ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.

ഇന്ത്യയിൽ, സമുദ്രം അതിന്റെ  സാംസ്കാരികവും ചരിത്രപരവുമായ വ്യക്തിത്വം രൂപപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. 7,500 കിലോമീറ്ററിലധികം കടൽത്തീരമുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ  ഉപദ്വീപ് ഭൂമിശാസ്ത്രം സഹസ്രാബ്ദങ്ങളായി സമുദ്ര വ്യാപാരം, പര്യവേക്ഷണം, സാംസ്കാരിക വിനിമയം എന്നിവ സുഗമമാക്കിയിട്ടുണ്ട്.

സമുദ്രങ്ങളുടെ സാംസ്കാരിക പൈതൃകത്തിന്റെ  ചില ഘടകങ്ങൾ വ്യക്തമാക്കാം:

1. സമുദ്ര വ്യാപാരവും പുരാതന തുറമുഖങ്ങളും: ഗുജറാത്ത്, തമിഴ്നാട്, ഒഡീഷ, കേരളം തുടങ്ങിയ ഇന്ത്യയുടെ തീരപ്രദേശങ്ങൾ മെസൊപ്പൊട്ടേമിയ, റോം, തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ തുടങ്ങിയ നാഗരികതകളുമായുള്ള സമുദ്ര വ്യാപാരത്തിന്റെ കേന്ദ്രങ്ങളായിരുന്നു.

ലോതൽ, പൂമ്പുഹാർ, മാമല്ലപുരം തുടങ്ങിയ പുരാതന തുറമുഖങ്ങൾ രാജ്യത്തിൻ്റെ കടൽയാത്രാ ചരിത്രത്തിന്റെ പ്രതീകങ്ങളാണ്.

2. പരമ്പരാഗത സമുദ്ര വിജ്ഞാനം: ഗുജറാത്തിലെ ഖർവകളും കേരളത്തിലെ മുക്കവർമാരും പോലുള്ള സമൂഹങ്ങൾക്ക് തലമുറകളായി കൈമാറി വന്ന നാവിഗേഷൻ സാങ്കേതിക വിദ്യകളും ബോട്ട് നിർമ്മാണ വൈദഗ്ധ്യവും ഉണ്ട്.
3. മിത്തുകളും നാടോടിക്കഥകളും: ഇന്ത്യൻ പുരാണങ്ങളിൽ സമുദ്രങ്ങൾക്ക് ആത്മീയ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. സമുദ്ര മന്ധൻ ഹിന്ദു പ്രപഞ്ചശാസ്ത്രത്തിലെ ഒരു അടിസ്ഥാന കഥയാണ്. വരുണനെപ്പോലുള്ള ദേവതകളും (കടൽ ദൈവം) നരാളി പൂർണിമ (കടൽ ആരാധന) പോലുള്ള ഉത്സവങ്ങളും സമുദ്രത്തിന്റെ മതപരമായ പ്രാധാന്യത്തിന് അടിവരയിടുന്നു.
4. മത്സ്യബന്ധന രീതികളും പാരമ്പര്യങ്ങളും: തീരദേശ മത്സ്യബന്ധന സമൂഹങ്ങൾക്കിടയിലെ തദ്ദേശീയ മത്സ്യബന്ധന വിദ്യകൾ, സുസ്ഥിരമായ രീതികൾ, സാമുദായിക മാനദണ്ഡങ്ങൾ എന്നിവ അദൃശ്യമായ പൈതൃകത്തിന് സംഭാവന നൽകുന്നു. കേരളത്തിലെ വള്ളം, തമിഴ്‌നാട്ടിലെ കട്ടമരം തുടങ്ങിയ പരമ്പരാഗത ബോട്ടുകൾ പ്രാദേശിക ചാതുര്യത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. സംഘകാലകൃതിയായ “വലവീശുപുരാണം” മത്സ്യബന്ധത്തെപറ്റിയുള്ള ലോകത്തിലെ തന്നെ ആദ്യകാലകൃതികളിൽ ഒന്നാണ്.
5. തീരദേശ, അണ്ടർവാട്ടർ ആർക്കിയോളജി: കപ്പൽ അവശിഷ്ടങ്ങളുടെ കണ്ടെത്തലുകൾ, ദ്വാരക പോലുള്ള വെള്ളത്തിനടിയിലായ നഗരങ്ങൾ, പുരാവസ്തുക്കൾ എന്നിവ ഇന്ത്യയുടെ സമുദ്ര ചരിത്രത്തിലേക്കും സാംസ്കാരിക വിനിമയത്തിലേക്കും ഉൾക്കാഴ്ച നൽകുന്നു.
6. സാംസ്കാരിക ഉത്സവങ്ങളും കലാപരിപാടികളും: തീരദേശ സമൂഹങ്ങൾ സംഗീതം, നൃത്തം, ഉത്സവങ്ങൾ എന്നിവയിലൂടെ സമുദ്രത്തെ ആഘോഷിക്കുന്നുണ്ട്. കേരളത്തിലെ തെയ്യം പ്രകടനങ്ങളും ഒഡീഷയിലെ സാഗരപൂജയും സമുദ്ര പാരമ്പര്യങ്ങളിൽ വേരൂന്നിയതാണ്.
7. പാചകരീതിയും ഉപജീവനവും: സമുദ്രം തീരപ്രദേശങ്ങളുടെ പാചക പൈതൃകത്തെ രൂപപ്പെടുത്തി, സമുദ്രവിഭവങ്ങൾ, സംരക്ഷണ രീതികൾ, എന്നിവയെ സ്വാധീനിക്കുന്നുണ്ട്.

സമുദ്രങ്ങളുടെ സാംസ്കാരിക പൈതൃകം പഠിക്കുന്നത് ചരിത്രപരമായ വ്യാപാര വഴികൾ, കുടിയേറ്റ രീതികൾ, സാംസ്കാരിക വിനിമയങ്ങൾ എന്നിവയെ കുറിച്ച് മനസ്സിലാക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു. നാഷണൽ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ഓഷ്യാനോഗ്രഫി (NIO), ആർക്കിയോളജിക്കൽ സർവ്വേ ഓഫ് ഇന്ത്യ (ASI) തുടങ്ങിയ സ്ഥാപനങ്ങൾ ദ്വാരകയിലും പൂമ്പുഹാറിലും ഉള്ളതുപോലെ വെള്ളത്തിനടിയിലുള്ള ഖനനങ്ങൾ തുടർന്ന് നടത്തി വരുന്നുണ്ട്. ഒപ്പം തീരദേശ സമൂഹങ്ങളുടെ നാടോടിക്കഥകൾ, പാട്ടുകൾ, പാരമ്പര്യങ്ങൾ എന്നിവ രേഖപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള പദ്ധതികൾ പല സ്ഥാപനങ്ങളും ആരംഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. സമുദ്രപാരമ്പര്യങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുന്നതിലൂടെയും സമകാലിക സമുദ്ര സംരക്ഷണത്തിലേക്കും ടൂറിസം നയങ്ങളിലേക്കും അവയെ സമന്വയിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെയും, ഈ സമ്പന്നമായ പൈതൃകം വർത്തമാന തലമുറയ്ക്കും ഭാവി തലമുറയ്ക്കും പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നത് തുടരുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പാക്കാൻ ഇന്ത്യക്ക് കഴിയും. ഇത് ഭൂതകാലത്തെ ആദരിക്കുക മാത്രമല്ല, സുസ്ഥിര വികസനത്തിനും സുസ്ഥിര വികസന ലക്ഷ്യങ്ങൾക്കുമുള്ള യുഎൻ സമുദ്ര ശാസ്ത്രത്തിൻ്റെ ദശകം പോലുള്ള സംരംഭങ്ങൾക്ക് കീഴിലുള്ള ആഗോള ശ്രമങ്ങളുമായി യോജിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.