ഡോ: മഞ്ജുള കെ.വി.

Published: 10 June 2025 സിദ്ധാന്ത വിമര്‍ശനം

ഫോക് ലോർ: ബദൽപഠനങ്ങളുടെ ആവശ്യകത

താക്കോൽ വാക്കുകൾ:

ഫോക് ലോർ, ഫോക് ലോർ പ്രക്രിയ, പബ്ലിക്ക് ഫോക് ലോർ

ആമുഖം
ഫോക് ലോർ എന്ന പഠനവിഷയം രൂപപ്പെടുന്ന സാഹചര്യത്തിൽ നിന്നും വർത്തമാനകാലസാഹചര്യത്തിലെ ഫോക് ലോർ പഠനം വളരെയധികം മാറിയിട്ടുണ്ട്. അറിവ് ഉല്പാദിപ്പിക്കപ്പെടുകയും വിതരണം ചെയ്യപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്ന കാര്യത്തിൻ എല്ലാ കാലത്തും അധീശ വ്യവസ്ഥകൾ നിർണ്ണായകമായ സ്വാധീനം ചെലുത്താറുണ്ട്. ഒരു കാലത്ത് വാമൊഴിവഴക്കങ്ങൾ എന്ന ജനുസ്സിൽ നിർണ്ണയിക്കപ്പെട്ട ഫോക് ലോർ ഇന്ന് അതിൻ്റെ ഭൗതികവും വൈകാരികവുമായ സുരക്ഷിതത്വ നഷ്ടത്തിൽ അതിൻ്റെ ഇടവും സന്ദർഭങ്ങളും നഷ്ടപ്പെട്ട് ആശയാഭാസം (folk fallacies) ആവുന്ന രീതിയിലേക്ക് മാറുന്ന സാഹചര്യo വന്നിട്ടുണ്ട്. പബ്ലിക് ഫോക് ലോർ ഫോക് ലോർപഠനത്തിൻ്റെ വികാസം അത്തരം ഒരു സാഹചര്യത്തിൽ വികസിച്ചുവന്നതാണ്. ഫോക് ലോറിൻ്റെ ജൈവികത നഷ്ടപ്പെടുന്ന രീതിയിൽ ഫോക് ലോർ പ0നത്തിൻ്റെ രാഷട്രീയം മാറുന്നതെങ്ങനെ എന്ന അന്വേഷണമാണ് ഈ പ്രബന്ധത്തിൻ്റെ ഉള്ളടക്കം

ഫോക് എന്ന പദം മാതൃദായ ക്രമത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്ന ഗണജീവിത കാലത്തെ bal എന്ന കെൽട്ടിക് ധാതുവിൽ നിന്ന് രൂപപ്പെട്ടതാണ് ഫോക് ലോർ (പേജ് 25. രാഘവൻപയ്യനാട് 2000). മനുഷ്യൻ്റെ ആദ്യകാല കൂട്ടായ്മയായ ഗണജീവിതം രൂപം കൊണ്ടത് സ്ത്രീയെ കേന്ദ്രീകരിച്ചാണ്. ഭൂമിയുടെ ഉൽപാദനവും സ്ത്രീയുടെ പ്രജനന ശേഷിയുo ഭൂമിയേയും സ്ത്രീയേയും സംബന്ധിച്ച ബിംബകല്പനകൾക്കും നാടോടി കഥകൾക്കും പുരാവൃത്തങ്ങൾക്കും അടിസ്ഥാനമായി തീർന്നു. bal എന്ന പദത്തിന് ‘ മതിൽ (wall), ‘സ്ട്രങ്ങ്ത് (Strength ), മൾട്ടി റ്റ്യൂഡ് (Multitude )എന്നിങ്ങനെ മാതൃബിംബത്തിൻ്റെ അർത്ഥമാണുള്ളതെന്ന് ‘ബഹോഫൻ ‘വിലയിരുത്തുന്നു. എഴുത്ത് പിതൃദായ ക്രമത്തിൻ്റെ ചിഹ്ന വ്യവസ്ഥയുടെയും അധികാരത്തിൻ്റെയും പ്രതീകമാണെന്ന് ദറിദ .ഈജിപ്ത്യൻ സംസ്ക്കാരത്തിൻ്റെ മാതൃദായ ക്രമം സൂചിപ്പിച്ചു കൊണ്ടുള്ള ഒരു കഥ പ്രചാരത്തിലുണ്ട്. ഗണിതം, അക്ഷരവിദ്യ, ജ്യാമിതി എന്നിവ കണ്ടു പിടിച്ച തീയത്ത് (ദിവ്യ പുരുഷൻ) താമൂസ് രാജാവിൻ്റെയടുത്ത് എത്തിയപ്പോൾ അക്ഷര കണ്ടുപിടുത്തം ഓർമ്മയെ നശിപ്പിക്കും എന്നു രാജാവ് പറയുന്നുണ്ട്. പ്രത്യക്ഷ പ്രകൃതി/സ്ത്രീ കൂട്ടിയിണക്കലുകൾ ആശയാവലികൾ വന്നപ്പോൾ അപ്രത്യക്ഷമായി. പ്രതീകാത്മകപ്രയോഗം പുരുഷ സ്വഭാവവും (Symbolic) സൂചക പ്രയോഗം സ്ത്രൈണ സ്വഭാവവുമാണെന്ന് ജൂലിയ ക്രിസ്റ്റേവ. എഴുത്തും സാഹിത്യവും പിതൃദായ സംസ്ക്കാരവും ഫോക് ലോറും വാമൊഴി പാരമ്പര്യവും മർദ്ദന സ്വഭാവത്തോട് കൂടിയ മാതൃദായ ക്രമ സംസ്ക്കാരത്തിൽ നിന്നുള്ള സ്വാതന്ത്ര്യ കാംക്ഷകളുമാണ്.(പേജ് 2 പി സോമൻ. 2007). ഫോക് ലോർ നിർവ്വചനങ്ങളിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആവർത്തിക്കപ്പെട്ട രണ്ടു പദങ്ങൾ വാമൊഴിവഴക്കവും പാരമ്പര്യവുമാണ്. മറവിക്കെതിരായ ഓർമ്മകളുടെ സമരമാണ് അധികാരത്തിനെതിരായ ജനതയുടെ സമരം എന്ന് കുന്ദേര അഭിപ്രായപ്പെടുന്നുണ്ട്. വാമൊഴിവഴക്കങ്ങളിലൂടെ ഫോക് ലോറും പ്രതിരോധo തീർത്തു കൊണ്ടിരിക്കുന്നു.
അറിവ് ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കപ്പെടുകയും വിതരണം ചെയ്യപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്ന കാര്യത്തിൽ എല്ലാകാലത്തും അധികാര വ്യവസ്ഥ പ്രത്യക്ഷമായോ പരോക്ഷമായോ നിയന്ത്രണങ്ങൾ ഏർപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. പാശ്ചാത്യനവോത്ഥാന കാലത്താണ് ഫോക് ലോർ സമാഹരണങ്ങൾ ശക്തിപ്പെടുന്നത്: പാശ്ചാത്യ നവോത്ഥാനം അറിവിൻ്റെ രംഗത്ത് കുതിച്ചു ചാട്ടം നടത്തി. ശാസ്ത്ര രംഗത്തെ കുതിപ്പ്, ജ്ഞാനോദയ വിപ്ലവം, വ്യാവസായിക നഗരം, കമ്പോള നഗരം തുടങ്ങിയ സങ്കല്പനങ്ങൾ അതുവരെയുണ്ടായിരുന്ന സാമൂഹിക സാമ്പത്തിക വ്യവസ്ഥ തകർക്കുകയും. കൂട്ടായ്മയ്ക്കു പകരം ഉപഭോക്തൃ സമൂഹം വികസിച്ചു വരികയും ചെയ്തു.. അറിവ്, ആധുനികത, വ്യാവസായികത മുതലാളിത്തം തുടങ്ങിയവയ്ക്കെതിരായ പ്രതിരോധം തീർത്തത് ഫോക് ലോർ ആയിരുന്നു. സമ്പത്തും അധികാരവും ഉള്ളവർ വ്യാവസായികവൽക്കരണത്തിലൂടെയും ഉപഭോഗവൽക്കരണത്തിലൂടെയും ലോകത്തെ കീഴടക്കി.അവർ ഫോക് ലോർ പഴമയാണെന്നും കൃഷി, കന്നുകാലി വളർത്തൽ തുടങ്ങി ബാർബേറിയൻ കാലഘട്ടത്തിലാണ് ഫോക് ലോർ രൂപപ്പെടുന്നത് എന്ന് വരുത്തി തീർക്കുകയും ചെയതു.(സാവേജറി, ബാർബേറിസം, സിവിലൈസേഷൻ) വളപ്പൊട്ടുകളുടെ സംരക്ഷണം പോലെ കാല്പനികതയുടെ അതിഭാവുകത്വവും അതിന് കല്പിക്കപ്പെട്ടു.

ഫോക് ലോർ പഠനത്തിൻ്റെ രാഷ്ട്രീയ ദൗത്യം

ആധിപത്യത്തിൻ്റെ വെളുത്ത പുരാവൃത്തങ്ങൾ മെനയുകയായിരുന്നു പാശ്ചാത്യ പOനങ്ങൾ എന്ന് ഫോക് ലോർ പ0നത്തിൻ്റെ ആദ്യഘട്ടത്തെ, യൂറോ കേന്ദ്രിതവാദത്തെ സി ആർ രാജഗോപാലൻ വിലയിരുത്തുന്നു.(സി.ആർ.രാജഗോപാലൻ പേജ് 66.2019). പാരമ്പര്യങ്ങളെ മുൻനിർത്തി ജനതയെ ഒന്നിച്ചു നിർത്തുന്നതിന് കാല്പനിക ദേശീയതയെന്ന സങ്കല്പം ഏറ്റവും മനോഹരമായി ഹിറ്റ്ലർ ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ട്. നാസി പതാകയിലെ നിറങ്ങളുടെ തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ പോലും ജർമ്മൻ പാരമ്പര്യത്തെ ഇതിനായിഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്നുണ്ട്. സൗര പുരാവൃത്തം (Solar Mythology), ഗ്രീക്കുപുരാവൃത്തം എന്നിവ ആര്യൻ ഭാഷയുടെ ( യൂറോകേന്ദ്രിതവാദം) ദേശീയ പരിവേഷം ഉപയോഗപ്പെടുത്തിയതാണ്. ഒരു വശം കൊളോണിയൽ ആധിപത്യവും വ്യവസായീകരണവും പാരമ്പര്യ ജീവിതത്തെ തകർക്കുമ്പോൾ മറുവശം പാരമ്പര്യം സമാഹരിക്കുന്നുവെന്ന രീതിയിൽ ദേശീയ ബോധത്തിൻ്റെ ഭാഗമായി ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നു.. ഒരു ഘട്ടം വരെ അമേരിക്കൻ പ0നങ്ങളിൽ ഫോക് ലോർ എന്നാൽ മാറ്റമില്ലാത്തതാണ്. (റിച്ചാർഡ് എം. ഡോർസൻ ). ജൈവമാണ് ഫോക് ലോർ. ജീവിത സാഹചര്യത്തിലല്ലാതെ അതിനർത്ഥമില്ല.നാഗരികത ഫോക് ലോറിനെ നശിപ്പിക്കുന്നു. എന്നാൽ 1960 കളിലെത്തുമ്പോഴേക്കും പരിണാമിയാണ് ഫോക് ലോർ എന്ന നിഗമനത്തിലെത്തുന്നത് കാണാം. അത് പരിതോവസ്ഥകളെ ഉല്ലംഘിച്ചുകൊണ്ട് പുതിയ ചുറ്റുപാടിൽ പുതിയ രീതിയിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു.( ഹാൻസ് മോസർ & റജീന ബെൻഡിക്സ് ) ഫോക് ലോറി സമസ് എന്ന് തനതായ സാഹചര്യത്തിലല്ലാതെ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്ന ഫോക് ലോറിനെ വിളിക്കുന്നു.(1962 ജർമ്മനി ). പിന്നീടാണ് ഫോക് ലോറി സമായും ഫോക് ലോർ പ്രക്രിയയും റെജിന ബെൻഡിക്സ് വിശദീകരിക്കുന്നത് 1988ലാണ് (രാഘവൻപയ്യനാട് പേജ് 44.1999). ലോറി ഹോങ്കോയുടെതാണ് ഫോക് ലോർ പ്രക്രിയ. എന്ന സങ്കൽപ്പനം.ഇതിൻ്റെ ലക്ഷ്യം സാക്ഷാത്കൃതമാകുന്നത് ആഗോള മുതലാളിത്തത്തിനാണ്. ആഗോളീകരണത്തിലൂടെ പുതിയ ഉപഭോഗ സംസ്ക്കാരം രൂപപ്പെടേണ്ടതുണ്ട്. ഒന്നിനും സ്ഥിരമായ മൂല്യമില്ല എന്നു വരുത്തി തീർക്കേണ്ടത് ആഗോള മുതലാളിത്തത്തിൻ്റെ ആവശ്യമായിരുന്നു. ഫോക് ലോർ കാലദേശാതിവർത്തിയായി പുതിയ ചുറ്റുപാടുകളിലൂടെ നിലനിൽക്കുന്നു എന്നു പറയുമ്പോൾ ഫോക് ലോറിനു സ്വന്തമായി ഒരു മൂല്യമില്ല എന്നു വരുന്നു.അത് പരിണാമിയാണ്. ഒരർത്ഥത്തിൽ നിന്ന് മറ്റൊരർത്ഥത്തിലേക്ക് മാറുന്നു എന്ന ആധുനികാനന്തര വാദത്തിൽ അക്കാദമിക മേഖലയിൽ സംഭവിക്കുന്ന മാറ്റം ഫോക് ലോറിനും സംഭവിക്കുന്നു .തുടർന്നാണ് 1970 കളിൽ അമേരിക്കൻ ഫോക് ലോറിസ്റ്റായ അലൻ ഡെൻ്റിസ് folk ന് കേന്ദ്രസ്ഥാനം നൽകുന്നത്. ഫോക് ലോറിസവും ഫോക് ലോർ പ്രക്രിയയും ലോറിനാണ് പ്രസക്തി നൽകിയത്.കൂട്ടായ്മയുടെ സ്വത്വം തിരിച്ചറിയാനുള്ള ഉപാദാനം മാത്രമായി ലോർമാറുന്നു.ദേശ രാഷ്ട്ര സങ്കല്പനം ഘടനാ വാദത്തിൽ ശക്തിപ്പെടുന്നത് 1970കൾ വരെ കാണാം.1927 ൽ വ്ലാഡിമർ ഡി. പോപ്പ് (നാടോടിക്കഥ-ഉപരിഘടന), 1953 ലെവി സ്ട്രോസ് പുരാവൃത്തം- അധോ ഘടന). അലൻ ഡെൻ്റ് സിൻ്റെ who are the Folk എന്ന ലേഖനത്തിൽ സ്വത്വാന്വേഷണം നടക്കുന്നു.രാഷ്ട്രീയവും അക്കാദമികവുമായ വളരെയധികം മാനങ്ങൾ ഇതിനു പുറകിലുണ്ട്.The world Consumption Of Lajosaim, Story Teller ( Alan Dundes 1984) ൽ മലയാളത്തിലെ നാടോടിക്കഥയിൽ ആരടാന്ന് ചോദിച്ചാ ഞാനെടാന്ന് പറയണം എന്നു പറയുമ്പോൾ ആഫ്രിക്കൻ നാടോടിക്കഥ കരയുക, കരയുക എന്നിട്ട് ചിരിക്കാൻ പഠിക്കുക എന്ന ലോകവീക്ഷണം ആന്തരികവും ബാഹ്യവുമായ സാഹചര്യങ്ങളിൽ വിലയിരുത്തുന്നു. ജർമ്മൻ ജനതയുടെ പ്രധാന ദേശീയ സ്വഭാവം ആനൽ ഇറോട്ടിക്ക് കോംപ്ലക്സാണെന്ന് കണ്ടെത്തുന്നു.ഫോക് ലോറിനെ അലൻ ഡെൻസിസ് (അമേരിക്ക)നിർവ്വചിക്കുന്നതിങ്ങനെയാണ്.ഒരു പൊതു ഘടകമെങ്കിലും പങ്കുവയ്ക്കുന്ന രണ്ടോ അതിൽ കൂടുതലോ ഉള്ള ഒരു ജനതയെ / കൂട്ടായ്മയെ ഫോക് എന്നും അവരുടെ വിജ്ഞാനശാഖയെ ലോർ എന്നുമാണ്. അലൻഡൻഡിസ് പിന്നീട് ഫോക്കിൽ നിന്നും ലോറിലേക്ക് തന്നെ എത്തിച്ചേരുന്നത് ആഗോളതല ബന്ധങ്ങളിൽ ഊന്നൽ നൽകിയതിനാലാണ്.

ഫോക് ലോർ പഠനത്തിൻ്റെ മാറുന്ന രാഷ്ട്രീയ മുഖം

1980കൾ നവ കൊളോണിയലിസം ആധുനിക മുതലാളിത്ത,ആഗോളീകരണ പ്രക്രിയയിലൂടെ ശക്തമാകുന്നു. ഉദാരീകരണത്തിനും നവ കൊളോണിയലിസത്തിനും അടിമപ്പെടുന്ന ഇന്ത്യയിലെ ഫോക് ലോർ പഠനത്തിൻ്റെ രാഷ്ട്രീയവും ഇതിനനുബന്ധമായി മാറുന്നു.കൂട്ടായ്മ ഉപഭോക്തൃ സമൂഹമായി മാറുന്നതിവിടെ കാണാം. അവരുടെ നിയന്താവ് കൂട്ടായ്മയ്ക്ക് പുറത്തു നിന്നുള്ളതാവുന്നു.നവ കൊളോണിയലിസം കൂട്ടായ്മാ വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് പുറത്തു നിന്നു കൊണ്ട് കൂട്ടായ്മയെ നിയന്ത്രിക്കുകയും സ്വത്വത്തെ വിലയിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇടപാടുകാരൻ (Customer) എന്ന പദവിയിൽ നിന്നും ഉപഭോക്താവ് (Consumer) എന്ന പരിവൃത്തിയിലേക്ക് പരിവർത്തിക്കപ്പെടുമ്പോൾ ജനതയ്ക്ക് അപമാനവീകരണം സംഭവിക്കുന്നു. നാം നേരത്തെ ഒരു സാധനം വാങ്ങുമ്പോൾ പറ്റുകടക്കാരൻ്റെ വാക്കിലുള്ള വിശ്വാസം ചിരകാല ബന്ധത്തിലൂന്നിയതാണ്.റെയ്മണ്ട് വില്യംസ് പറയുന്നതുപോലെ കൂടുതൽ അമൂർത്തമായ മാർക്കറ്റിൽ കൂടുതൽ അമൂർത്തമായ ഒരു രൂപബോധമാണ് കൺസ്യൂമർ എന്നതിൽ നിന്നും മാറി ആൾക്കൂട്ടം എന്നതിലേക്ക് പരിവർത്തിക്കപ്പെടുമ്പോൾ സംഭവിക്കുന്നത്.സാംസ്ക്കാരിക സ്വത്വങ്ങളെ വിലയിപ്പിച്ച് സാർവ്വലൗകികമായ മറ്റൊരു പ്രക്രിയയിലേക്ക് ഇത് എത്തിക്കുന്നു. ഉല്പാദകരിൽ നിന്നും അകർമ്മണ്യരായ കാഴ്ചക്കാരായി മാറുന്ന സാഹചര്യം ഇതോടെ വരുന്നു. .സ്വന്തം ചുറ്റുപാടിനും സാഹചര്യങ്ങൾക്കും യോജ്യമായ രീതിയിൽ വളർന്നു വന്ന സാമ്പത്തിക സാമൂഹിക ക്രമം അട്ടിമറിക്കപ്പെടുന്നു.ഫോക്കിനെ നിർണ്ണയിക്കുന്ന പൊതു ഘടകങ്ങൾ ഇല്ലാതാവുമ്പോൾ ഫോക് പൊതുസമൂഹത്തിൽ ലയിച്ചു ചേരുന്നു.തൊഴിൽ വിപണി പരമ്പരാഗത തൊഴിൽ പാരമ്പര്യങ്ങളെ ഉപേക്ഷിക്കാൻ നിർബന്ധിതരാവുകയും നിത്യമായ തൃഷ്ണയുടെ വർത്തമാനത്തിൽ തടവിലാക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. നമ്മുടെ അടുക്കളകൾ പ്രാദേശികവും സാമൂഹികവുമായ രുചിബോധങ്ങൾക്കായി പണയപ്പെടുത്തുന്നു. തേങ്ങ ആട്ടിയും എണ്ണ എടുത്തും വികസിച്ച കാർഷിക സംസ്കൃതി ഉത്തരേന്ത്യൻ പാക്കറ്റ് എണ്ണകളിലേക്ക് കൂടുമാറുമ്പോൾ തകർക്കപ്പെടുന്നത് തെങ്ങുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാർഷിക സംസ്കൃതിയാണ്. ഉൽപ്പാദകന് തൻ്റെ ഉൽപ്പന്നത്തിൽ യാതൊരു അവകാശമോ മൂല്യനിർണ്ണയനമോ സാധ്യമാകാതെ വരുന്നു.തനത് പാചകത്തിൻ്റെ സ്വാദ് നാവിന് അന്യമാവുന്നു.ഇതിൻ്റെ മറ്റൊരു വശം ഒരു കൂട്ടായ്മ ഒരു വ്യക്തിയെ തിരുത്തുന്നതോടൊപ്പം അവൻ്റെ പിഴവുകളും കൂട്ടായ്മ ഏറ്റെടുത്തിരുന്നു.എന്നാൽ വെറുമൊരു ആൾക്കൂട്ടമാവുമ്പോൾ പ്രശ്നങ്ങൾ പൊതുവായിരിക്കെ തന്നെ അവയെ ഒറ്റയ്ക്ക് അഭിമുഖീകരിക്കേണ്ട ബാധ്യത വരുന്നു. ഭൗതികവും വൈകാരികവുമായ ഈ സുരക്ഷിതത്വനഷ്ടമാണ് ഇന്നത്തെ മനുഷ്യർ നേരിടുന്ന ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നം.ഓരോ കൂട്ടായ്മയും നിലനിന്നത് ചില പാരമ്പര്യ ചിഹ്നങ്ങളിലൂടെയാണ്.ഒരു ആശയസമൂഹത്തെ നിഷ്ക്കർഷിക്കപ്പെട്ട ചിഹ്ന വ്യവസ്ഥകളിലൂടെ വെളിപ്പെടുത്താനേ ജനമനസ്സിനറിയൂ. പുറം ലോകവുമായുള്ള സംവേദനത്തിൻ്റെ മധ്യസ്ഥതയാണ് അവരുടെ ഫോക് രൂപങ്ങൾ. അവ സംവേദിക്കുന്ന അർത്ഥതലങ്ങൾക്കപ്പുറം പ്രതീക്ഷകളുടേയും അനുഭവങ്ങളുടേയും അഭിലാഷങ്ങളുടെയും മൂർത്തീകരണമാണത്. ഇത് തിരിച്ചറിയപ്പെടുന്നില്ലെങ്കിൽ ആശയാഭാസം ( folk fallacies) ആവും. ഡാൻ ആമോസ് ഇതിനെ തുടർന്ന് ചെറുകൂട്ടായ്മകളിൽ കലാപരമായ ആശയ വിനിമയമാണ് ഫോക് ലോർ എന്ന് നിർവ്വചിച്ചു. അമേരിക്കൻ ഫോക് ലോർ രംഗത്തെ യുവതുർക്കികൾ എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കുന്ന ഡാൻ ബെൻ ആമോന്സും റോജർ ഡി അബ്രഹാമും ചെറു കൂട്ടായ്മയുടെ ആശയ വിനിമയോപാധിയായി ഫോക് ലോറിനെ തിരിച്ചറിയണം എന്ന നിഗമനത്തിലെത്തിയവരാണ്. Culture is nothing But Communication എന്നതാണ് അവരുടെ തിരിച്ചറിവ്. വിപുലമോ ആഗോളമോ ആയ ആശയ വിനിമയോപാധിക്ക് ബദലായി ചെറു കൂട്ടായ്മയുടെ സൃഷ്ടി പരിഗണിക്കപ്പെടുന്നു.വിശ്വാസം, കലകൾ, സദാചാരം, നിയമങ്ങൾ, ആചാരങ്ങൾ തുടങ്ങി സമൂഹത്തിൻ്റെ ഭാഗമായി വ്യക്തി നേടിയെടുത്ത സകല കഴിവുകളുടെയും ആകെത്തുകയെ സംസ്ക്കാരം എന്നു വിളിക്കുമ്പോൾ ഒരു ഫോക്കിൻ്റെ നഷ്ടത്തോടു കൂടി ആ സംസ്ക്കാരം ഇല്ലാതാവുന്നു.നവ കൊളോണിയൽ ഇടപെടൽ കൂട്ടായ്മാ ബന്ധം ഇല്ലാതാക്കുന്നു. മുഖ്യസംസ്ക്കാരത്തിന് വിധേയമായ ഉപസംസ്ക്കാരങ്ങൾ കാലഹരണപ്പെട്ടു പോകുന്നു. എന്നാൽ ഒരു സമൂഹത്തിൽ നിലനിൽക്കുന്നവയുടെ തിരുത്തലിനും നാശത്തിനും കാരണമായവ അതിനുള്ളിൽ തന്നെ നിലനിൽക്കുന്നുവെന്ന് വിപരിണാമവാദം അവതരിപ്പിക്കുമ്പോൾ അൻ്റോണിയോ ഗ്രാംഷി പാരമ്പര്യവും വിമർശനാത്മക പൊതുബോധവും എന്ന പേരിൽ സാമാന്യ ബോധത്തിനകത്ത് ഒളിഞ്ഞു കിടക്കുന്ന വിമോചനപരമായ മോട്ടി ഫുകളെ കണ്ടെത്തി വികസിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെ ഒരു ജനതയുടെ വിമർശനാത്മക ബോധം കൂടുതൽ സക്രിയമാകേണ്ടതിനെ കുറിച്ച് പറയുന്നുണ്ട്.സംസ്ക്കാരത്തിൻ്റെ ശകലിത സ്മൃതികളും ചിഹ്നങ്ങളും വിഘടിത ഫോക്കിൽ ഏറെക്കാലം നിലനിൽക്കും.ഊർജ്ജവാഹിയായ ഈ ഘടകങ്ങളെ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കേണ്ടത് ഫോക് ലോറിൻ്റെ ദൗത്യമാണ്.പുനരുജ്ജീവനമാണ് (Survivalism) ഫോക് ലോർ പുനരുത്ഥാനം (Revivalism) അല്ല. എറിക് ഹോബ്സ് ബോം ‘’ കണ്ടെടുത്ത പാരമ്പര്യം ” എന്ന ഒരു സങ്കല്പം ദേശ രാഷ്ട്രവും പാരമ്പര്യവും വിശദീകരിക്കുന്നിടത്ത് പറയുന്നുണ്ട്. ദേശ രാഷ്ട്രം വലിയ കൂട്ടായ്മയുടെ സ്വത്വാന്വേഷണം രാഷ്ട്രീയ അഖണ്ഡത ഉറപ്പു വരുത്തുന്നതിനും ജനങ്ങളുടെ ഏകോപനം ഉറപ്പു വരുത്തുന്നതിനും നിഷ്ക്കർഷിക്കപ്പെടുന്നു. ഭൂതകാലത്തിൻ്റെ തുടർച്ചയുള്ളതും ചില സവിശേഷ മൂല്യങ്ങൾ വളർത്തിയെടുക്കണമെന്ന ഉദ്ദേശ്യത്തോടെ ബോധപൂർവ്വം വികസിപ്പിച്ചെടുക്കുന്നതുമായ ആചാര സംഹിതകളെ സൂചിപ്പിക്കാനുമാണ് ഹോബ്സ് ബോം കണ്ടെടുത്ത പാരമ്പര്യം എന്ന സംജ്ഞ ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ജനകീയമായ ഉത്സവങ്ങളെ ദേശ രാഷ്ട്രത്തിൽ പുതിയ സന്ദർഭവും അർത്ഥവും നൽകി സംരക്ഷിക്കേണ്ടതുണ്ടെന്നും ബോം പറയുന്നു.

ഫോക് ലോർ പഠനത്തിൽ അക്കാദമിക് പഠനത്തിൻ്റെ രാഷ്ട്രീയം

ഒരു കൂട്ടായ്മയുടെ പുറത്ത് നിലയുറപ്പിച്ച് അകത്തു നോക്കുകയും പുറത്ത് നിന്നുള്ള കാഴ്ചയിലൂടെ എല്ലാറ്റിനേയും തിരിച്ചറിയാനുമുള്ള ശ്രമവുമാണ് അക്കാദമിക് പഠന രംഗത്ത് നടക്കുന്നത്. ഫോക് ലോർ ജനുസ്സ് / അക്കാദമിക് ജനുസ്സ് എന്ന സങ്കല്പം ഇവിടെ പ്രസക്തമാണ്. ആശയം, രൂപം, ഘടന, ധർമ്മം, രീതി എന്നിങ്ങനെ തൻ്റെതായ തനിമയുള്ള മറ്റു വിഷയങ്ങളുമായി കൃത്യമായി വ്യതിരിക്തത പുലർത്തുന്ന ഫോക് ലോറിനെയാണ് ഫോക് ലോർ ജനുസ്സ് എന്ന് പറയുന്നത് രാഘവൻപയ്യനാട് പേജ് 41 1999). ഒരു ജനുസ്സിനെ അതിലുൾപ്പെട്ട ഒരു കൂട്ടായ്മ മനസ്സിലാക്കുന്നതു പോലെയല്ല അക്കാദമിക് പണ്ഡിതർ അക്കാദമിക ജനുസ്സായി മനസ്സിലാക്കുന്നത്. അതിന് ഒരു സാർവ്വലൗകിക നിർവ്വചനമാണുള്ളത്. ലോകത്തിൻ്റെ ഏതു വിഭാഗവും സാംസ്ക്കാരികമായി സ്വത്വമുള്ളതാണെന്നതു കൊണ്ടാണ് ഒരു ജനുസ്സ് അക്കാദമിക പണ്ഡിതർ എത്ര നല്ല രീതിയിൽ നിർവ്വചിച്ചാലും സാർവ്വലൗകികമായി തീരില്ല എന്ന് ലോറി ഹാങ്കോ (1991) പറയുന്നു. ഒരു ജനുസ്സിനെ മറ്റൊരു ജനുസ്സിൽ നിന്ന് വ്യവഛേദിച്ചു നിർത്തുന്ന ഘടകം ഏതെന്ന് കൂടി ചിന്തിക്കേണ്ടതുണ്ട്. പിന്നിലുള്ള വിശ്വാസം നഷ്ടപ്പെടുമ്പോൾ പുരാവൃത്തം വെറും ഫേറിക്കഥകളായി മാറുന്നു. പ്രോപ്പിൻ്റെയും, ലെവിസ്ട്രോസിൻ്റെയും ഘടനാത്മക പഠനത്തിലും പ്രധാനമായും നഷ്ടപ്പെട്ടതും ഫോക് ലോർ ജനുസ്സിൻ്റെ ആത്മാംശങ്ങളാണ്. വിഷയം, സന്ദർഭം, രീതി, പ്രകടനം തുടങ്ങിയ പല കാര്യങ്ങളിൽ ഒന്നു മാത്രമാണ് ഘടന. സമൂർത്തഘടനയ്ക്ക് ഉള്ളിൽ ഫോക് ലോർ രൂപത്തിൻ്റെ വ്യത്യസ്ത പാഠങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന അമൂർത്തതയുടെയും അതിന് സമാനമായ മറ്റ് അമൂർത്തങ്ങളുടെയും സംഘാതമായ ഫോക് ലോർ ജനുസ്സ് കണ്ടെത്തുന്നതിലും അങ്ങനെ കൂട്ടായ്മയുടെ സ്വത്വം അന്വേഷിക്കുന്നതിനും അക്കാദമിക് പഠനം ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതുണ്ട്. Auto Ethnic Studies ഇന്ന് വികസിച്ചു വരുന്നത് ഈ ഒരു സന്ദർഭത്തിലാണ്. അക്കാദമിക് ടൂളുകൾ കൊണ്ട് അടയാളപ്പെടുത്തുമ്പോഴും അവരിലൊരാളായി മാറുന്ന ഫീൽഡ് വർക്ക് ഫോക് ലോർ പഠനത്തിൻ്റെ അനിവാര്യതയാകുന്നത് ഇവിടെയുണ്ട്.മലയാളത്തിലെ ‘ലോർ ‘മലയാളിക്ക് മനസ്സിലാകും പോലെ മറ്റു ഭാഷക്കാർക്ക് മനസ്സിലാവില്ല.വർണ്ണ തലം തൊട്ട് അർത്ഥ തലം വരെ പ്രതീകാത്മക തലത്തിൽ സവിശേഷ കാലത്തിൽ കൃത്യമായ മൂല്യത്തിലൂന്നി പഠിക്കുന്നതിനു പകരം സ്ഥൂലതല യാഥാർത്ഥ്യത്തെ തിരസ്ക്കരിച്ച് സൂക്ഷ്മതല പ്രക്രിയ (മാറ്റ വിധേയം) പലപ്പോഴുംകൊണ്ടാടപ്പെടുന്നു.

പബ്ലിക് ഫോക് ലോർ പരികല്പന

ഫോക് ലോർ എന്ന അസംസ്കൃത വസ്തുവെ സംസ്ക്കരിച്ചെടുത്ത് ഉല്പന്നമാക്കുന്ന വ്യവസായ പ്രക്രിയ ഫോക് ലോർ രംഗത്തും വികസിച്ചു വരുന്നതാണ് അമേരിക്കൻ ഫോക് ലോർ എന്ന പരികല്പനയിൽ കാണുന്നത്.പബ്ലിക് ഫോക് ലോർ എന്നിടത്ത് പൊതു സമൂഹമാണ് അതിൻ്റെ ഉപഭോക്താക്കൾ.അവരുടെ ഉപഭോഗാവശ്യത്തിനനുസരിച്ചാണ് ഏതൊരു ഫോക് ലോറും സംസ്ക്കരണ പ്രക്രിയയ്ക്ക് വിധേയമായി തീരുന്നത്.പൊതു ഇടം എന്ന സങ്കല്പം ഉത്തരാധുനികത കൊണ്ടുവന്ന പരികല്പനയാണ്.അത് ആഗോള മുതലാളിത്തത്തിൻ്റെ സംഭാവനയാണ്. ബെൻ ആമോസ് മുന്നോട്ട് വച്ച താരതമ്യേന ചെറുസംഘങ്ങൾ പാരമ്പര്യത്തിലൂടെ ആർജ്ജിക്കുകയും പരിഷ്ക്കരിച്ച് മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോവുകയും ചെയ്യുന്ന ഫോക് ലോർ ജനുസ്സുകൾ (ചെറു സമൂഹം ) പൊതു സമൂഹത്തിന് വിരുദ്ധമാണെന്നും അത് വിഭാഗീയത സൃഷ്ടിക്കുകയാണ് ചെയ്യുകയെന്ന സങ്കുചിതമായ ആശയ വാദം ശക്തമാക്കിയാണ് പൊതുസമൂഹം എന്ന പരികല്പന ഫോക് ലോറിൽ ഉണ്ടാകുന്നത്. ഒരു തരത്തിലുള്ള അതിരുകളോ കടപ്പാടോചാർച്ചയോയില്ലാത്ത പൊതു സമൂഹം അതാതവസരത്തിൽ ഒന്നിച്ചു ചേരുമെന്നല്ലാതെ പരസ്പര പ്രവർത്തനത്തിലൂടെ ഒന്നും പുതുതായി സൃഷ്ടിക്കുന്നില്ല. വ്യക്തി ബന്ധങ്ങൾ കൂട്ടായ്മ ബോധത്തിലൂടെ വികസിക്കുന്നില്ല. പരസ്പരബന്ധത്തിലൂടെ വ്യക്തികൾക്കിടയിൽ ശക്തവും തിരശ്ചീനവുമായ ബന്ധങ്ങൾ സംഭാവന ചെയ്യുന്നതിനു പകരം മുകളിൽ നിന്നും വീതിച്ചു നൽകുന്ന അനുഭവങ്ങൾ സ്വീകരിക്കാൻ മനുഷ്യൻ ബാധ്യസ്ഥതയുള്ളവനാകുന്നു. കൂട്ടായ ഒരു ഉപഭോഗ മനസ്സാണ് ഈ പൊതു ഇടങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കുന്നത്. യുനെസ്ക്കോ 1990 കളിൽ സുരക്ഷിതമായ ഫോക് ലോർ സംരക്ഷണത്തിന് ലോറി ഹോങ്കോയുടെ അധ്യക്ഷതയിൽ സമിതി രൂപീകരിച്ചു. എന്നാൽ ഇതിന് ഫലപ്രദമായ വികാസം ഉണ്ടായില്ല. പബ്ലിക് ഫോക് ലോർ കാലത്ത് പൊതുഇടങ്ങളിൽ നിന്ന് ലഭിക്കുന്ന ആദായത്തെ കുറിച്ച് ചർച്ച ചെയ്യപ്പെടുകയും പാരമ്പര്യ അറിവുകൾ ,പ്രകടിത രൂപങ്ങൾ എന്ന് ഫോക് ലോറിനെ തരം തിരിച്ച് അതിൻ്റെ റോയൽറ്റിയെ കുറിച്ചുള്ള ആശങ്കകൾ പങ്കുവയ്ക്കപ്പെടുകയുമാണ് അവിടെ പ്രധാനമായി നടന്നത്. ഫോക് ലോർ ജനുസ്സ് എന്ന പരികല്പന ,ജനങ്ങൾ തങ്ങൾ ജീവിക്കുന്ന ചുറ്റുപാടുകളുടേയും സാംസ്ക്കാരിക വ്യവഹാരങ്ങളുടേയും സന്ദർഭത്തിൽ രൂപപ്പെടുന്ന ജൈവരൂപങ്ങൾ എന്ന നിലയിൽ ജൈവമായി നിലനിൽക്കാനുള്ളതല്ലെന്നും ഉപഭോഗ സംസ്ക്കാരത്തിനു വഴിമാറികൊടുക്കേണ്ടതാണെന്നുമുള്ള ഒരു പരികല്പനയിലേക്കാണ് എത്തി നിൽക്കുന്നത്.അതിനെ തുടർന്നാണ് അമേരിക്കയിൽ പെൻസിൽവാനിയ യൂനിവേഴ്സിറ്റിയിൽ ഫോക് ലോർ പ0ന വിഭാഗം അടച്ചു പൂട്ടുന്നതിനെ കുറിച്ചും അക്കാദമിക പ0നം ഊന്നലുകൾ മാറ്റി പബ്ലിക്ക് ഫോക് ലോറിന് പ്രാധാന്യം നൽകുക എന്ന മുദ്രാവാക്യങ്ങൾ ഉയർന്നു വരുന്നത്. രണ്ടും ഫോക് ലോറിൻ്റെ ജൈവികതയ്ക്ക് നേരെയുള്ള കത്തിവയ്ക്കലാണ്. അതിനു ബദലായി ജനാധിപത്യം, സോഷ്യലിസം, മാനവികത, ദേശ രാഷ്ട്രം തുടങ്ങിയ ആശയങ്ങളിലൂന്നി പ്രതിരോധാത്മക ഉണർവ്വുകളിലൂന്നി ഫോക് ലോർ പഠനം പുനരുജ്ജീവിക്കേണ്ടതുണ്ട്.
മനുഷ്യൻ്റെ സ്വാതന്ത്ര്യം എന്നു പറയുന്നത് ഒരു സാമൂഹ്യ ജീവിയെന്ന നിലയിൽ കൂട്ടായി ജീവിക്കാനും കൂട്ടായി ഉല്പാദിപ്പിക്കാനും കൂട്ടായി ഉപഭോഗിക്കാനും ഉള്ള സ്വാതന്ത്ര്യമാണ്. ആര് ഉല്പാദിപ്പിക്കണം എന്ത് ഉല്പാദിപ്പിക്കണം ആർക്ക് വിതരണം ചെയ്യണം എന്നിങ്ങനെയുള്ള കാര്യങ്ങളിൽ കൂട്ടായ്മയ്ക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യമുണ്ടാകുമ്പോഴാണ് ഒരു ജനത സ്വതന്ത്ര ജനതയായി തീരുന്നതെന്ന് ഡോ രാഘവൻപയ്യനാട് ( പൊലി2000). അദ്ദേഹം പറയുന്നതുപോലെ ആരാര് വെക്കണം ചെഞ്ചീര എന്ന് തുടങ്ങുന്ന പാട്ടു പോലെ ഒരു കറിയുടെ ഉല്പാദനവും ഉപഭോഗവും തീരുമാനിക്കുന്ന സ്വതന്ത്രമായ ഒരു കൂട്ടായ്മയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യം സംരക്ഷിക്കാൻ ഫോക് ലോറിനുo അതിൻ്റെ പ0നത്തിനും സാധിക്കേണ്ടതുണ്ട്. മാനവികതയും മനുഷ്യ സ്വാതന്ത്ര്യവും തന്നെയാവണം അതിൻ്റെ ആത്യന്തിക ലക്ഷ്യം. പുതിയ പാഠ സൃഷ്ടിയിലൂടെ ഫോക് ലോറും മനുഷ്യൻ്റെ കൂട്ടായ സ്വാതന്ത്ര്യത്തെ മുറുകെ പിടിക്കുന്ന സ്വത്വ സൃഷ്ടിയിലൂടെ ഫോക് ലോറും വികസിപ്പിക്കുക എന്നതാവണം ഫോക് ലോർ പOനത്തിൻ്റെ ലക്ഷ്യം. പുതിയ കൂട്ടായ്മ സൃഷ്ടിയിലൂടെ കൂട്ടായ്മയ്ക്കകത്തും പുതു പാഠ സൃഷ്ടിയിലൂടെ ഫോക് ലോറിലും മനുഷ്യ സ്വതന്ത്ര്യം ആഘോഷിക്കപ്പെടേണ്ടതുണ്ട്.

ഫോക് ലോർ പOനത്തിൻ്റെ സമകാലിക പരിസരം

മനുഷ്യ സംസ്ക്കാരത്തിൻ്റെ ആധാരമെന്നത് അധ്വാന രൂപവും അവയെ സാധ്യമാക്കുന്ന ഭാഷയുമാണ്. ആശയ വിനിമയത്തിൻ്റെ സ്വരൂപവും പാരമ്പര്യ ജ്ഞാനവും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നവയാണ് ജാനുഷിക സംജ്ഞകൾ.എന്നാൽ ഇന്ന് നവ നാടോടിത്തത്തിൻ്റെ കാലത്താണ് നാം ഇന്ന് ജീവിക്കുന്നത്. നാടോടിത്തത്തിൻ്റെ മുഖമുദ്രയായ ജനപ്രിയതയും പങ്കാളിത്തവും ഈ നവ നടോടിത്തത്തിനുണ്ട്. ന്യൂ മീഡിയ ഗെയിംസിൻ്റെ പ്രമേയo പലപ്പോഴും ഡിജിറ്റൽ യുഗത്തിലെ നാടോടികഥയും ദൃശ്യപരത അതിൻ്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകവുമാകുന്നു. കലേവാല എന്ന നാടോടി ഇതിഹാസത്തിൻ്റെ ഈറ്റില്ലമായ ഫിൻലാൻ്റിൽ നിന്നാണ് ആംഗ്രി ബേർഡ്സ് (2009)ഐഫോൺ തരംഗമായി പ്രചരിപ്പിക്കപ്പെട്ടത് .അർബൻ ഐതിഹ്യങ്ങളുടെ എൻസൈക്ലോപീഡിയ തയ്യാറാക്കിയ ഹാരോൾഡ് ബ്രുൻവാൻ്റ് പറയുന്നത് സമകാലികജനത മായിക കഥകളിൽ, ഗോസിപ്പുകളിൽ അഭിരമിക്കുന്നവരാണെന്നാണ്. സത്യാനന്തര കാലത്തിൻ്റെയും പ്രത്യേകതയും ഗോസിപ്പുകളുടെ അഭിരമിക്കൽ തന്നെയാണല്ലോ. ഫോട്ടോഷോപ്പ്ഡ് ഇമേജുകൾ നാടോടി വൽക്കരണത്തിൻ്റെ ചിത്രകാഴ്ചകളൊരുക്കി ഫോക് ലോറിന് പകരം നെറ്റ് ലോറുകൾ കൊണ്ട് നവ മാധ്യമങ്ങൾ ആഘോഷിക്കുന്നു.(സി.ആർ. രാജഗോപാലൻ പേജ് 146, 2019 ).
പുതിയ ഉപഭോഗ സംസ്ക്കാരം കൊണ്ട് പഴയ എല്ലാ ശീലങ്ങളെയും പകരം വയ്ക്കുന്ന ഒരു കാലത്താണ് നാം ജീവിക്കുന്നത്. ഒരു ജനതയുടെ ആത്മാവിഷ്ക്കാരമാണ് ഫോക് ലോർ എന്ന് ഫോക് ലോറിനെ നാം നിർവ്വചിക്കാറുണ്ട്. പബ്ലിക്ക് ഫോക് ലോറിനു ബദലായി ഇന്ന് വംശീയതാപഠനങ്ങൾ (Ethnic Studies)ബലപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിലും സാംസ്ക്കാരിക ദേശീയതയുടെ മുഖമറയിൽ മതാത്മകമായ സാംസ്ക്കാരിക ദേശീയതയുടെ ഗൃഹാതുരമായ ഭൂതകാലത്തിലേക്ക് അതിനെ മടക്കി കൊണ്ടുപോകാനുള്ള ശ്രമങ്ങൾ ഇന്ത്യയിലൊട്ടുക്കും നടക്കുകയാണ്. ചരിത്രനിരപേക്ഷമായ അത്തരം ബദലുകൾക്ക് പകരം ആധുനിക മൂല്യങ്ങളോടുകൂടിയ ദേശ രാഷ്ട്ര സങ്കല്പങ്ങളിലേക്ക് ന്യൂനപക്ഷാത്മക ജനവിഭാഗങ്ങളുടെ ഭൂതകാലവുമായുള്ള പ്രതീകാത്മക ബന്ധങ്ങളെ ഉൾകൊണ്ടു കൊണ്ടുള്ള ദേശ രാഷ്ട്ര സങ്കല്പങ്ങൾ വികസിപ്പിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ജനകീയ ഫോക് ലോറിന് ഈ രീതിയിൽ പ്രതിരോധാത്മക ബദൽ രൂപീകരിക്കാൻ കഴിയും എന്ന പ്രത്യാശ ഫോക് ലോർ പഠന രംഗത്ത് ഉണ്ടാവേണ്ടതുണ്ട്. പാരമ്പര്യങ്ങളുടെ തുടർച്ചയോടൊപ്പം തന്നെ ഇടർച്ചയുടെ പാഠഭേദങ്ങളെ കൂടി ഉൾക്കൊണ്ട് സ്വതന്ത്രമായ ഒരു കൂട്ടായ്മയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തേയും ലോറിനേയും നിശ്ചയിക്കാൻ കൂട്ടായ്മയ്ക്ക് സാധിക്കുന്ന രീതിയിൽ ഫോക് ലോർ വികസിക്കേണ്ടതുണ്ട്.

സഹായക ഗ്രന്ഥങ്ങൾ

1.രാഘവൻപയ്യനാട് ഡോ. .ഫോക് ലോർ സങ്കേതങ്ങളും സങ്കല്പനങ്ങളും.എഫ്.എഫ്.എം. പയ്യന്നൂർ 1999
2.രാഘവൻപയ്യനാട് ഡോ. .ഫോക് ലോർ കേരള ഭാഷാ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് 2012
3.രാജഗോപാലൻ സി.ആർ ഡോ..ഗോത്രകലാ വടിവുകൾ ഡി.സി.ബുക്സ് 2019
4.രാജഗോപാലൻ സി.ആർ.ഡോ.. ഫോക് ലോർ അരികുസ ത്വങ്ങൾ കേരള ഫോക് ലോർ അക്കാദമി 2019
5..സോമൻ.പി.ഡോ. ഫോക് ലോർ സംസ്ക്കാരം.കേരള ഭാഷാഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട്2007
6.പൊലി.2000
7.. Ben – Amos, Dan 1982: Folk lore in Context New Delhi :South Asian Publishers

ഡോ: മഞ്ജുള .കെ.വി.

അസി. പ്രൊഫസർ.ഗവ.ബ്രണ്ണൻ കോളേജ്.

0 0 votes
Rating
guest
0 Comments
Oldest
Newest Most Voted
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x