കായിക മനഃശാസ്ത്രം (Sports Psychology)

അത് ലറ്റിക് പ്രകടനം, ശാരീരിക പ്രവർത്തനങ്ങൾ, മൊത്തത്തിലുള്ള ക്ഷേമം എന്നിവയെ സ്വാധീനിക്കുന്ന മാനസികവും വൈകാരികവുമായ ഘടകങ്ങളെ മനസ്സിലാക്കുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന മനഃശാസ്ത്രത്തിലെ ഒരു പ്രത്യേക മേഖലയാണ് സ്പോർട്സ് സൈക്കോളജി അഥവാ കായിക മനഃശാസ്ത്രം. അത് ലറ്റുകളുടെയും ശാരീരികമായി സജീവപ്രകടനങ്ങളിൽ ഏർപ്പെടുന്ന മറ്റുള്ളവരുടെയും, താല്പര്യം, മാനസികാരോഗ്യം എന്നിവ ഏറ്റവും നല്ല രീതിയിൽ ആക്കുന്നതിന് ഈ മേഖല സഹായിക്കുന്നു. മനഃശാസ്ത്രം, ശരീരശാസ്ത്രം, കായിക ശാസ്ത്രം എന്നിവയെ ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന ഒരു ബഹുമുഖ മേഖലയാണിത്.

നിരവധി പ്രധാന മേഖലകൾ ഇതിലുണ്ട്. പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടുത്തുക എന്നതാണ് ഇതിൽ ഒന്ന്. മാനസിക പ്രക്രിയകൾ കായിക പ്രകടനത്തെ എങ്ങനെ ബാധിക്കുന്നു എന്ന് ഇതിൽ പരിശോധിക്കുന്നു. ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കാനും ഉത്കണ്ഠ കുറയ്ക്കാനും ഏറ്റവും നല്ല രീതിയിലുള്ള പ്രകടനം നടത്താനും അത് ലറ്റുകളെ സഹായിക്കുന്നു. വിഷ്വലൈസേഷൻ, ലക്ഷ്യ ക്രമീകരണം (goal setting), സ്വയം സംസാരിക്കൽ,(self talk), ഉത്തേജന നിയന്ത്രണം (arousal regulation) തുടങ്ങിയ സാങ്കേതിക വിദ്യകൾ ആണ് ഇതിന് വേണ്ടി ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ഉയർന്ന സമ്മർദ്ദ സാഹചര്യങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യാനുള്ള കഴിവ്, പ്രതിരോധശേഷി, ആത്മവിശ്വാസം എന്നിവ വികസിപ്പിക്കുന്നതിന് മനഃശാസ്ത്ര നൈപുണ്യ പരിശീലനം (Psychological Skills Training) പലപ്പോഴും ഉപയോഗിക്കുന്നു.

പ്രചോദനവും ലക്ഷ്യ രൂപീകരണവും മറ്റൊരു പ്രധാന മേഖലയാണ്. ഒരു അത് ലറ്റിനെ വിജയത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നത് എന്താണെന്ന് മനസ്സിലാക്കുന്നത് വഴി ദീർഘകാല പ്രതിബദ്ധത നിലനിർത്തുന്ന തന്ത്രങ്ങൾ വികസിപ്പിക്കാൻ സാധിക്കും. പ്രചോദനം ആന്തരികവും ബാഹ്യവും ആകാം. വ്യക്തിഗത സംതൃപ്തിയിൽ നിന്ന് ഉടലെടുക്കുന്നതാണ് ആന്തരികപ്രചോദനം. പ്രതിഫലങ്ങൾ അല്ലെങ്കിൽ അംഗീകാരങ്ങൾ എന്നിവയാൽ നയിക്കപ്പെടുന്നവയാണ് ബാഹ്യമായ പ്രചോദനം. പ്രചോദനവും നേട്ടവും വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിന് യാഥാർത്ഥ്യബോധമുള്ളതും അളക്കാവുന്നതും സമയബന്ധിതവുമായ ലക്ഷ്യങ്ങൾ സജ്ജമാക്കാൻ സ്പോർട്സ് സൈക്കോളജിസ്റ്റുകൾ അത് ലറ്റുകളെ സഹായിക്കുന്നു.

മറ്റൊരു പ്രധാന മേഖല സമ്മർദ്ദവും ഉത്കണ്ഠയും കൈകാര്യം ചെയ്യുക എന്നതാണ്. കായിക മത്സരങ്ങളിൽ പലപ്പോഴും ഉയർന്ന തോതിലുള്ള സമ്മർദ്ദവും ഉത്കണ്ഠയും ഉണ്ടാകുന്നു. ഇത് പ്രകടനത്തെ പ്രതികൂലമായി ബാധിച്ചേക്കാം. കായികതാരങ്ങൾക്ക് ഗെയിമിന് മുമ്പുള്ള വിറയൽ, പ്രകടന മാന്ദ്യം, പരാജയഭയം എന്നിവ നേരിടാൻ സഹായിക്കുന്നതിന് വിശ്രമ വിദ്യകൾ, ശ്വസന വ്യായാമങ്ങൾ, മൈൻഡ്ഫുൾനെസ് പരിശീലനങ്ങൾ എന്നിവ സ്പോർട്സ് സൈക്കോളജി പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുന്നു.

ശ്രദ്ധകേന്ദ്രീകരണം (focus), ഏകാഗ്രത (concentration) എന്നിവ മറ്റൊരു മേഖല യാണ്. ചെയ്യുന്ന ജോലിയിലേക്ക് ശ്രദ്ധ തിരിക്കുകയും ശ്രദ്ധ വ്യതിചലനങ്ങൾ തടയുകയും ചെയ്യുന്നു ശ്രദ്ധകേന്ദ്രീകരണം. മത്സരത്തിലെ നിർണായക നിമിഷങ്ങളിൽ അതിൽ തന്നെ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതിന് മാനസികകല്പനകൾ (mental imagery), ശ്രദ്ധ നിയന്ത്രണ തന്ത്രങ്ങൾ (attention control strategies) തുടങ്ങിയ സാങ്കേതിക വിദ്യകൾ അത് ലറ്റുകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

ടീം ഡൈനാമിക്സും നേതൃത്വവും മറ്റൊരു മേഖലയാണ്. ഗ്രൂപ്പ് ഡൈനാമിക്സ്, ആശയവിനിമയം, നേതൃത്വം എന്നിവ മനസ്സിലാക്കേണ്ടത് ടീം സ്പോർട്സിന് നിർണായകമാണ്. ഇതിലുണ്ടാകുന്ന സംഘർഷങ്ങളെ കായിക മനഃശാസ്ത്രം അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നു, സമ്മർദ്ദത്തിൽ ആണെങ്കിൽ പോലും ഫലപ്രദമായി ഒരുമിച്ച് പ്രവർത്തിക്കാൻ കഴിയുന്ന സഹകരണം വളർത്തുന്ന ടീമുകളെ കെട്ടിപ്പടുക്കാൻ ഇത് സഹായിക്കുന്നു.

പരിക്കിൽ നിന്നുള്ള പുനരധിവാസം (injury rehabilitation) മറ്റൊരു മേഖലയാണ്. ശാരീരിക പരിക്കുകളിൽ നിന്ന് കരകയറുന്ന അത് ലറ്റുകൾ പലപ്പോഴും വീണ്ടും പരിക്കേൽക്കുമോ എന്ന ഭയം, നിരാശത, സ്വത്വബോധം നഷ്ടപ്പെടുക തുടങ്ങിയ മാനസിക വെല്ലുവിളികളെ നേരിടുന്നു. കൗൺസിലിംഗ്, പ്രചോദന തന്ത്രങ്ങൾ, മാനസിക പ്രതിരോധ പരിശീലനം എന്നിവയിലൂടെ കായിക മനഃശാസ്ത്രജ്ഞർ ഇത്തരത്തിൽ ഉള്ളവരുടെ വീണ്ടെടുക്കൽ പ്രക്രിയയെ സഹായിക്കുന്നു.

യുവ അത്‌ലറ്റുകളെ നയിക്കുന്നതിലും കായിക മനഃശാസ്ത്രം പങ്കു വഹിക്കുന്നു. മാതാപിതാക്കളുടെ സമ്മർദ്ദം, അമിത പരിശീലനം തുടങ്ങിയ പ്രശ്നങ്ങൾ അഭിസംബോധന ചെയ്തുകൊണ്ട് ആത്മവിശ്വാസം വളർത്തുന്നതിനും ആരോഗ്യകരമായ മത്സരം പഠിപ്പിക്കുന്നതിനും ബേൺ ഔട്ട്‌ ഒഴിവാക്കുന്നതിനും ഇത്‌ ശ്രദ്ധ ചെലുത്തുന്നു.

കായികപ്രകടന പ്രശ്നങ്ങൾക്കു പുറമെ അത് ലറ്റുകളുടെ മറ്റ് മാനസിക ആരോഗ്യ പ്രശ്നങ്ങൾക്കും ഈ മേഖല ഊന്നൽ കൊടുക്കുന്നു. വിഷാദം, ഭക്ഷണസംബന്ധിയായ രോഗങ്ങൾ, മികച്ച പ്രകടനം കാഴ്ച വെക്കാനുള്ള സമ്മർദം എന്നിവയൊക്കെ ഇതിൽ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന പ്രധാന പ്രശ്നങ്ങളാണ്.

സ്‌പോർട്‌സ് സൈക്കോളജിയുടെ നിരവധി പ്രയോഗങ്ങളുണ്ട്. കായികമേഖലയിൽ ഉള്ളവർക്ക് മാത്രമല്ല, സാധാരണ വ്യക്തികളെ സ്‌പോർട്‌സിലും വ്യായാമത്തിലും ഏർപ്പെടാനും ആസ്വദിക്കാനും സഹായിക്കുന്നതിലൂടെ വിനോദ അത്‌ലറ്റുകൾക്കും, പരിശീലകർക്കും കായിക മനശാസ്ത്രജ്ഞർ സേവനം നൽകുന്നു. കോർപ്പറേറ്റ്, സൈനിക പരിശീലനം പോലുള്ള കായിക ഇതര മേഖലകളിൽ പ്രകടനം, ടീം വർക്ക്, പ്രതിരോധശേഷി എന്നിവ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് കായികമനശാസ്ത്രത്തിൽ നിന്നുള്ള സാങ്കേതിക വിദ്യകൾ പ്രയോഗിക്കുന്നു.

സ്‌പോർട്‌സ് സൈക്കോളജിയിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന രീതികളും സാങ്കേതിക വിദ്യകളും നിരവധിയാണ്. പോസിറ്റീവ് ആയിട്ടുള്ള പെരുമാറ്റങ്ങളും മനോഭാവങ്ങളും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് സഹായകരമല്ലാത്ത ചിന്താരീതികൾ തിരിച്ചറിയുകയും പരിഷ്‌ക്കരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നതിന് വൈജ്ഞാനിക-പെരുമാറ്റ സാങ്കേതിക വിദ്യകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നു. സമ്മർദ്ദത്തോടുള്ള ശാരീരിക പ്രതികരണങ്ങളെ എങ്ങനെ നിയന്ത്രിക്കാമെന്ന് അത്‌ലറ്റുകളെ പഠിപ്പിക്കുന്നതിന് ബയോഫീഡ്‌ബാക്, ഉത്തേജന നിയന്ത്രണം എന്നിവ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ഹൃദയമിടിപ്പ്, പേശി പിരിമുറുക്കം തുടങ്ങിയ ശാരീരികമായ സൂചനകൾ നിരീക്ഷിക്കുന്നതിനാണ് ഇവ ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ദൃശ്യവൽക്കരണത്തിലൂടെയും (visualisation) മാനസിക കല്പനകളിലൂടെയും (mental imagery) അത്‌ലറ്റുകൾ മാനസികമായ പരിശീലനത്തിൽ ഏർപ്പെടുന്നു. ഒരു വൈദഗ്ദ്ധ്യം അല്ലെങ്കിൽ ഒരു കഴിവ് വിജയകരമായി നിർവഹിക്കുന്നതായി ഇതിൽ സങ്കൽപ്പിക്കുന്നു. മൈൻഡ്‌ഫുൾനെസും ധ്യാന പരിശീലനങ്ങളും നിലവിലുള്ള അവസ്‌ഥയെ പറ്റിയുള്ള അവബോധം വളർത്തുന്നു, സമ്മർദ്ദം കുറയ്ക്കുന്നു, വൈകാരിക നിയന്ത്രണം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു. പിന്തുണയുള്ള ഒരു അന്തരീക്ഷം വളർത്തിയെടുക്കുന്നതിന് പരിശീലകർ, ടീമംഗങ്ങൾ, കുടുംബം എന്നിവരുൾപ്പെടെ വിശ്വസനീയരായ വ്യക്തികളുടെ ഒരു ശൃംഖല കെട്ടിപ്പടുക്കാൻ സഹായിക്കുന്ന മറ്റൊരു സാങ്കേതികതയാണ് സാമൂഹിക പിന്തുണയും ആശയവിനിമയവും.

വിജയം കൈവരിക്കുന്നതിൽ ശാരീരിക തയ്യാറെടുപ്പ് പോലെ തന്നെ നിർണായകമാണ് മാനസികവും വൈകാരികവുമായ ഘടകങ്ങൾ എന്ന് തിരിച്ചറിയുന്ന ഒരു മേഖലയാണ് കായിക മനഃശാസ്ത്രം. മത്സര കായിക ഇനങ്ങളിലെ സമ്മർദ്ദം, ക്ഷീണം എന്നിവയെക്കുറിച്ചൊക്കെ സമീപകാലത്തു ഉയർന്ന ചർച്ചകളുടെ വെളിച്ചത്തിൽ, അത്‌ലറ്റുകളുടെ മാനസികാരോഗ്യം കൂടുതൽ ശ്രദ്ധ നേടി. അതിനനുസരിച്ച് ഈ മേഖല വളർന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു.

1920 കളിൽ ആദ്യത്തെ സ്‌പോർട്‌സ് സൈക്കോളജി ലബോറട്ടറി സ്ഥാപിച്ച “സ്‌പോർട്‌സ് സൈക്കോളജിയുടെ പിതാവ്” എന്നറിയപ്പെടുന്ന കോൾമാൻ ഗ്രിഫിത്ത് സ്‌പോർട്‌സ് സൈക്കോളജിയിലെ ശ്രദ്ധേയ വ്യക്തികളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. കായിക നാഡീ മനഃശാസ്ത്രം, പരിശീലനത്തിൽ സാങ്കേതികവിദ്യയുടെ സ്വാധീനം, അത്‌ലറ്റിക് പ്രചോദനത്തിലെ സാംസ്കാരിക വ്യത്യാസങ്ങൾ തുടങ്ങിയ വിഷയങ്ങൾ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്തുകൊണ്ട് ഈ മേഖലയിലെ സമകാലിക ഗവേഷണം വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു.
ശാരീരിക പരിശീലനവുമായി മാനസിക പരിശീലനം സംയോജിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെ, സ്പോർട്സ് സൈക്കോളജി വ്യക്തികളെ അവരുടെ പൂർണ്ണ ശേഷി വെളിപ്പെടുത്താൻ സഹായിക്കുകയും പ്രകടനത്തിനും മത്സരത്തിനും ആരോഗ്യകരവും സന്തുലിതവുമായ ഒരു സമീപനം വളർത്തിയെടുക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

കൗൺസിലിംഗ് മനഃശാസ്ത്രം (Counselling Psychology)

വ്യക്തികളുടെ ജീവിതത്തിലെ വൈകാരിക, സാമൂഹിക, വിദ്യാഭ്യാസ, വികസന വശങ്ങൾ മനസ്സിലാക്കുന്നതിലും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിലും ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന മനഃശാസ്ത്രത്തിന്റെ ഒരു പ്രത്യേക ശാഖയാണ് കൗൺസിലിംഗ് സൈക്കോളജി. മാനസികാരോഗ്യ വൈകല്യങ്ങൾ മുതൽ ജീവിത ക്രമീകരണങ്ങൾ, വ്യക്തിഗത വളർച്ച എന്നിവ വരെയുള്ള പ്രശ്നങ്ങൾ ഇത് പരിഹരിക്കുന്നു. ഈ മേഖല മനഃശാസ്ത്ര സിദ്ധാന്തത്തെ ചികിത്സാരീതിയുമായി ലയിപ്പിക്കുന്നു. ക്ഷേമം വളർത്തുന്നതിനും, വ്യക്തിബന്ധങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനും, ജീവിതത്തിലെ വെല്ലുവിളികളെ നേരിടുന്നതിനുള്ള സംവിധാനങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനും ഈ മേഖല ഊന്നൽ നൽകുന്നു.

കൗൺസിലിംഗ് സൈക്കോളജിക്ക് ഒരു സമഗ്രമായ സമീപനമാണുള്ളത്. വൈകാരിക, സാമൂഹിക, ശാരീരിക, മാനസികക്ഷേമം ഉൾപ്പെടെ വ്യക്തിയുടെ എല്ലാ ഘടകങ്ങളും ഇത് പരിഗണിക്കുകയും ഇവയുടെ പരസ്പരബന്ധിതത്വം അംഗീകരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

വ്യക്തികളുടെ ശക്തികൾക്കും കഴിവുകൾക്കും മുൻഗണന നൽകുന്ന ഒരു മേഖലയാണിത്. പ്രശ്നങ്ങളിലോ കുറവുകളിലോ മാത്രം ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നതിനുപകരം വെല്ലുവിളികളെ നേരിടാൻ സ്വന്തം ശക്തികളെ പ്രയോജനപ്പെടുത്താൻ ഇത്‌ സഹായിക്കുന്നു. ഒരു സഹകരണ പ്രക്രിയ സ്വീകരിച്ചു കൊണ്ട് കൗൺസിലിംഗ് സൈക്കോളജിസ്റ്റുകൾ ഒരു പങ്കാളിത്ത മാതൃകയിൽ ക്ലയന്റുകളുമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ക്ലയന്റിന്റെ സാംസ്കാരിക സന്ദർഭം, ജീവിതാനുഭവങ്ങൾ എന്നിവയെ ബഹുമാനിക്കുന്നു. മാനവിക മനഃശാസ്ത്ര തത്വങ്ങളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് ഈ മേഖല പലപ്പോഴും പ്രവർത്തിക്കുന്നത്, സഹാനുഭൂതി, ബഹുമാനം, ക്ലയന്റുകളോട് നിരുപാധികമായ പോസിറ്റീവ് പരിഗണന എന്നിവ ഇതിൽ ഊന്നിപ്പറയുന്നു.

കൗൺസിലിംഗ് സൈക്കോളജിക്ക് നിരവധി പ്രയോഗങ്ങളുണ്ട്. ഉത്കണ്ഠ, വിഷാദം, ആഘാതം, സമ്മർദ്ദം തുടങ്ങിയ അവസ്ഥകളെ സഹായിക്കുന്നതിനും ജീവിത പരിവർത്തനങ്ങൾ, ദുഃഖം, പ്രതിസന്ധികൾ എന്നിവയിൽ പിന്തുണ നൽകുന്നതിനും മാനസികാരോഗ്യ മേഖലയിൽ ഇത് സഹായിക്കുന്നു.

വികസന പ്രശ്‌നങ്ങളുടെ കാര്യത്തിലും ഈ മേഖല നമ്മെ സഹായിക്കുന്നു. കൗമാരം, രക്ഷാകർതൃത്വം, വാർദ്ധക്യം പോലുള്ള ജീവിത ഘട്ടങ്ങൾ നല്ല രീതിയിൽ കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ ക്ലയന്റുകളെ സഹായിക്കുന്നു. ആത്മാഭിമാനം, സ്വത്വബോധം, ബന്ധങ്ങളിലെ വെല്ലുവിളികൾ എന്നിവ പരിഹരിക്കുന്നതിലും ഇതിന് പ്രയോഗങ്ങളുണ്ട്.

വിദ്യാഭ്യാസപരവും കരിയർ സംബന്ധിയായ കാര്യങ്ങളും ഇതിന്റെ പ്രയോഗത്തിന്റെ മറ്റൊരു മേഖലയാണ്. അക്കാദമിക് അല്ലെങ്കിൽ കരിയർ സംബന്ധമായ തീരുമാനങ്ങളിലൂടെ വിദ്യാർത്ഥികളെയും പ്രൊഫഷണലുകളെയും നയിക്കുകയും ജോലിസ്ഥലത്തെ സമ്മർദ്ദം മറികടക്കുന്നതിനോ ജോലി-ജീവിത സന്തുലിതാവസ്ഥ കൈവരിക്കുന്നതിനോ വ്യക്തികളെ പിന്തുണയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. വ്യക്തിഗത മൂല്യങ്ങൾ, ലക്ഷ്യങ്ങൾ, അഭിലാഷങ്ങൾ എന്നിവയുടെ പര്യവേക്ഷണം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെയും കൂടുതൽ സ്വയം അവബോധവും വൈകാരിക ബുദ്ധിയും സാധ്യമാക്കുന്നതിലൂടെയും വ്യക്തിഗത വളർച്ച, സ്വയം മനസ്സിലാക്കൽ എന്നീ മേഖലകളിലും ഇത് പ്രയോഗിക്കപ്പെടുന്നു.

വിവിധ മനഃശാസ്ത്ര ചട്ടക്കൂടുകളെ സംയോജിപ്പിക്കുന്ന ഒരു മേഖലയാണ് കൗൺസിലിംഗ് മനഃശാസ്ത്രം. മാനവികതാവാദം മുന്നോട്ടു വെക്കുന്ന സഹാനുഭൂതിയിലും ചികിത്സാ ബന്ധത്തിലും ഇത് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു. ധാരണാപെരുമാറ്റവാദം മുന്നോട്ടു വെക്കുന്ന ചിന്താ രീതികളെയും പെരുമാറ്റങ്ങളെയും ലക്ഷ്യം വച്ചുള്ള മാറ്റം ഇതിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നു. സൈക്കോഡൈനാമിക് സിദ്ധാന്തവും ഇതിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നു. അബോധാവസ്ഥയിലുള്ള പ്രക്രിയകളെയും നിലവിലെ പെരുമാറ്റത്തിൽ അവയുടെ സ്വാധീനത്തെയും പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുന്നു. സിസ്റ്റമിക് സമീപനങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുത്തുന്നതിലൂടെ വ്യക്തിയിൽ കുടുംബത്തിന്റെയും സാമൂഹിക സംവിധാനങ്ങളുടെയും സ്വാധീനം പരിശോധിക്കുന്നു.

രഹസ്യാത്മകത, അറിവോട് കൂടിയ സമ്മതം, തൊഴിൽപരമായ അതിരുകൾ എന്നിവ ഉറപ്പാക്കിക്കൊണ്ട് ധാർമ്മിക മാനദണ്ഡങ്ങൾ ഉയർത്തിപ്പിടിക്കാൻ ഈ മേഖലയിൽ ഉള്ളവർ പരിശീലിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു. വൈവിധ്യത്തെയും ഉൾക്കൊള്ളലിനെയും ബഹുമാനിക്കുന്ന സേവനങ്ങൾ നൽകാൻ അവർ ശ്രമിക്കുന്നു. സാംസ്കാരികവും സന്ദർഭോചിതവുമായ ഘടകങ്ങളുമായി അവർ പൊരുത്തപ്പെടുന്നു.

വ്യത്യസ്ത രീതികളും സാങ്കേതിക വിദ്യകളും ഈ മേഖലയിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നു. ക്ലയന്റുകൾക്ക് അവരുടെ ചിന്തകളും വികാരങ്ങളും പ്രകടിപ്പിക്കാൻ സുരക്ഷിതമായ ഇടം സൃഷ്ടിക്കുന്നതിൽ ടോക്ക് തെറാപ്പി സഹായിക്കുന്നു. പെരുമാറ്റ ഇടപെടലുകളിലൂടെ പ്രശ്നങ്ങളെ നേരിടാനുള്ള തന്ത്രങ്ങളും പ്രശ്നപരിഹാര കഴിവുകളും പഠിപ്പിക്കുന്നു. വ്യക്തിത്വം, അഭിരുചി, വൈകാരിക പ്രവർത്തനം എന്നിവ മനസ്സിലാക്കാൻ മനഃശാസ്ത്ര പരിശോധനകൾ ഉപയോഗിക്കുന്നതും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. സമ്മർദ്ദം കുറയ്ക്കുന്നതിനും വൈകാരിക നിയന്ത്രണത്തിനും പിന്തുണ നൽകുന്നതിന് മൈൻഡ്ഫുൾനെസ്, റിലാക്സേഷൻ ടെക്നിക്കുകൾ എന്നിവ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

സ്വയം അവബോധവും വ്യക്തിഗത ഉൾക്കാഴ്ചയും വർദ്ധിപ്പിക്കുക, പ്രതിരോധശേഷിയും ഫലപ്രദമായ നേരിടൽ സംവിധാനങ്ങളും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക, വൈകാരിക നിയന്ത്രണവും ആരോഗ്യകരമായ ബന്ധങ്ങളും വളർത്തുക, കൂടുതൽ സംതൃപ്തവും ലക്ഷ്യബോധമുള്ളതുമായ ജീവിതം നയിക്കാൻ ക്ലയന്റുകളെ സഹായിക്കുക എന്നിവയാണ് കൗൺസിലിംഗ് മനഃശാസ്ത്രത്തിന്റെ ലക്ഷ്യങ്ങൾ.

ചുരുക്കത്തിൽ, കൗൺസിലിംഗ് മനഃശാസ്ത്രം എന്നത് വ്യക്തികളെ ജീവിതത്തിലെ സങ്കീർണ്ണതകളെ മറികടക്കാനും, അവരുടെ കഴിവുകൾ കണ്ടെത്താനും, പ്രതികൂല സാഹചര്യങ്ങളിൽ അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിക്കാനും സഹായിക്കുന്നതിനായി സമ
വർത്തിക്കുന്ന ചലനാത്മകവും കാരുണ്യപൂർണ്ണവുമായ ഒരു മേഖലയാണ്.

ഫോറെൻസിക് മനഃശാസ്ത്രം (Forensic Psychology)

നിയമ, ക്രിമിനൽ, നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥകളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മനഃശാസ്ത്രത്തിന്റെ ഒരു പ്രത്യേക ശാഖയാണ് ഫോറൻസിക് മനഃശാസ്ത്രം. നിയമപരമായ സന്ദർഭങ്ങളിൽ ഉയർന്നുവരുന്ന പ്രശ്നങ്ങളിലും ചോദ്യങ്ങളിലും മനഃശാസ്ത്ര തത്വങ്ങൾ, സിദ്ധാന്തങ്ങൾ, പ്രയോഗങ്ങൾ എന്നിവ എങ്ങനെ പ്രയോഗിക്കുന്നു എന്നത് ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. നിയമവും നീതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മനുഷ്യ പെരുമാറ്റത്തിന്റെ മനഃശാസ്ത്രപരമായ വശങ്ങൾ മനസ്സിലാക്കുക, വിലയിരുത്തുക, അഭിസംബോധന ചെയ്യുക എന്നിവയാണ് ഈ വിഭാഗത്തിന്റെ പ്രധാന ലക്ഷ്യം.

ഫോറൻസിക് മനഃശാസ്ത്രത്തിൽ നിരവധി പ്രധാന ഘടകങ്ങളുണ്ട്.

ക്രിമിനൽ ബിഹേവിയർ അനാലിസിസ് ഒരു മേഖലയാണ്. കുറ്റവാളികൾ കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ ചെയ്യുന്നത് എന്തുകൊണ്ടെന്ന് മനസ്സിലാക്കാൻ ഫോറൻസിക് മനഃശാസ്ത്രജ്ഞർ ശ്രമിക്കുന്നു. കുറ്റവാളികളുടെ ഉദ്ദേശ്യങ്ങൾ, ചിന്തകൾ, പ്രവർത്തനങ്ങൾ എന്നിവ അവർ പഠിക്കുന്നു. കുറ്റവാളികളുടെ രൂപരേഖ (profiling) ചെയ്യൂക, മാതൃകകൾ വിശകലനം ചെയ്യുക, നിയമപാലകരെ സഹായിക്കുന്ന ഉൾക്കാഴ്ചകൾ നൽകുക എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

മനഃശാസ്ത്രപരമായ നിർണ്ണയവും വിലയിരുത്തലും ഇതിലെ മറ്റൊരു മേഖലയാണ്. ഒരു കുറ്റകൃത്യത്തിനിടയിലെ മാനസികമായ ശേഷി, വീണ്ടും കുറ്റം ചെയ്യാനുള്ള സാധ്യത, മാനസികാവസ്ഥ എന്നിവ നിർണ്ണയിക്കാൻ ഈ മനഃശാസ്ത്രജ്ഞർ വിലയിരുത്തലുകൾ നടത്തുന്നു. അഭിമുഖങ്ങൾ, മനഃശാസ്ത്ര പരിശോധനകൾ, പെരുമാറ്റ നിരീക്ഷണങ്ങൾ തുടങ്ങിയ ഉപകരണങ്ങൾ ഇതിനായി അവർ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വിദഗ്ദ്ധസാക്ഷ്യപ്പെടുത്തൽ മറ്റൊരു മേഖലയാണ്. കോടതി കേസുകളിൽ വിദഗ്ധ സാക്ഷികളായി ഫോറൻസിക് മനഃശാസ്ത്രജ്ഞർ പലപ്പോഴും സേവനമനുഷ്ഠിക്കുന്നു. ഭ്രാന്തായത് കൊണ്ടാണ് കുറ്റം ചെയ്തത് എന്ന വാദം, വിചാരണ നേരിടാനുള്ള കഴിവ്, ഇരകളിൽ കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ മാനസിക സ്വാധീനം തുടങ്ങിയ വിഷയങ്ങളിൽ അവർ തങ്ങളുടെ കണ്ടെത്തലുകൾ അവതരിപ്പിക്കുന്നു.

ഫോറൻസിക് മനഃശാസ്ത്രത്തിലെ മറ്റൊരു മേഖലയാണ് ലീഗൽ കൺസൾട്ടേഷൻ. ജൂറിയുടെ തിരഞ്ഞെടുപ്പ്, കേസിനുള്ള തന്ത്രങ്ങൾ, തെളിവുകളുടെ മനഃശാസ്ത്രപരമായ വശങ്ങൾ എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള ഉൾക്കാഴ്ചകൾ നൽകിക്കൊണ്ട് അവർ അഭിഭാഷകരെ സഹായിക്കുന്നു. കേസിൽ ഉൾപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന കക്ഷികളുടെ മാനസികാവസ്ഥ മനസ്സിലാക്കാൻ നിയമ സംഘങ്ങളെ ഫോറെൻസിക് മനഃശാസ്ത്രജ്ഞരുടെ വൈദഗ്ദ്ധ്യം സഹായിക്കുന്നു.

ഇരകളുടെ വക്കാലത്തും പിന്തുണയും മറ്റൊരു മേഖലയാണ്. കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ ഇരകളെ അവർക്കുണ്ടായ ആഘാതത്തെ നേരിടാൻ സഹായിക്കുന്നതിനും, ചികിത്സ നൽകുന്നതിനും, നിയമനടപടികൾക്കായി അവരെ തയ്യാറാക്കുന്നതിനും ഫോറൻസിക് മനഃശാസ്ത്രജ്ഞർ അവരുമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു.

പുനരധിവാസവും ചികിത്സയും മറ്റൊരു മേഖലയാണ്. കുറ്റവാളികൾക്ക്, പ്രത്യേകിച്ച് മാനസിക രോഗമുള്ളവർക്ക്, ആവർത്തിച്ചുള്ള കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ കുറയ്ക്കുന്നതിനും സമൂഹത്തിലേക്കുള്ള അവരുടെ പുനഃസംയോജനം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനും ഫോറെൻസിക് മനഃശാസ്ത്രജ്ഞർ ചികിത്സാ പരിപാടികൾ രൂപകൽപ്പന ചെയ്യുകയും നടപ്പിലാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

മറ്റൊരു മേഖല ജുവനൈൽ ഫോറൻസിക്‌സാണ്. നിയമ നടപടികളിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന പ്രായപൂർത്തിയാകാത്തവരുടെ മാനസിക പ്രശ്‌നങ്ങൾ വിലയിരുത്തുന്നതിലും അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നതിലും ഈ ഉപമേഖല ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.ഉദാഹരണത്തിന് അവരുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ അനന്തരഫലങ്ങൾ മനസ്സിലാക്കാനുള്ള കഴിവ് ഉണ്ടാക്കിയെടുക്കുന്നു.

ഗവേഷണവും നയ വികസനവും ഫോറൻസിക് മനഃശാസ്ത്രത്തിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ദൃക്‌സാക്ഷി വിശ്വാസ്യത, ചോദ്യം ചെയ്യലിനു ഉപയോഗിക്കുന്ന സാങ്കേതിക വിദ്യകൾ, കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ തടയുക തുടങ്ങിയ വിഷയങ്ങളിൽ ഗവേഷണം നടത്തി ഫോറൻസിക് മനഃശാസ്ത്രജ്ഞർ ഈ മേഖലയെ മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകുന്നതിന് സംഭാവന ചെയ്യുന്നു. അവരുടെ കണ്ടെത്തലുകൾ പലപ്പോഴും നയപരമായ തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കുന്നതിന് സഹായകമാകുന്നു.

ഫോറെൻസിക് മനഃശാസ്ത്രത്തിൽ ഉൾപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന നിരവധി പ്രധാന കഴിവുകളുണ്ട്, വിജ്ഞാന മേഖലകളുണ്ട്.

ഒന്ന് മാനസിക വൈകല്യങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള ധാരണയാണ്. മാനസികാരോഗ്യ അവസ്ഥകൾ, പ്രത്യേകിച്ച് ക്രിമിനൽ പെരുമാറ്റവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടവ, കണ്ടെത്തുന്നതിലും ചികിത്സിക്കുന്നതിലും ഫോറൻസിക് സൈക്കോളജിസ്റ്റുകൾക്ക് നല്ല അറിവുണ്ടായിരിക്കണം.

ഫോറൻസിക് സൈക്കോളജിസ്റ്റുകൾക്ക് നിയമപരമായ മാനദണ്ഡങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള അറിവ് ഉണ്ടായിരിക്കണമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. ഭ്രാന്തായത് കൊണ്ടാണ് കുറ്റം ചെയ്തത് എന്ന വാദം, ശിക്ഷാ മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശങ്ങൾ തുടങ്ങിയ നിയമപരമായ ആശയങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള ശരിയായ ധാരണ നിയമവ്യവസ്ഥയെ നയിക്കുന്നതിന് നിർണായകമാണ്.

ധാർമ്മികമായ തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കുന്നതും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. ജോലിയുടെ ലോലമായ സ്വഭാവം കണക്കിലെടുക്കുമ്പോൾ, ഫോറൻസിക് സൈക്കോളജിസ്റ്റുകൾ കർശനമായ ധാർമ്മിക മാർഗ്ഗനിർദ്ദേശങ്ങൾ പാലിക്കുകയും കാര്യങ്ങളുടെ രഹസ്യസ്വഭാവവും നിയമപരമായ ബാധ്യതകളും സന്തുലിതമായ രീതിയിൽ കൈകാര്യം ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്നു.

ഫോറൻസിക് സൈക്കോളജിസ്റ്റുകൾക്ക് വിശകലന, ആശയവിനിമയ കഴിവുകളും ആവശ്യമാണ്. മനഃശാസ്ത്രപരമായ വിവരങ്ങൾ വ്യാഖ്യാനിക്കുന്നതിന് ശക്തമായ വിശകലന കഴിവുകൾ അത്യാവശ്യമാണ്. അതേസമയം നിയമപരമായ ഒരു സാഹചര്യത്തിൽ കണ്ടെത്തലുകൾ അവതരിപ്പിക്കുന്നതിന് വ്യക്തമായ ആശയവിനിമയം ആവശ്യമാണ്.

ക്രിമിനൽ അന്വേഷണങ്ങളിൽ, സംശയിക്കുന്നവരെ പ്രൊഫൈലിംഗ് ചെയ്യുന്നതിലും അവരുടെ പെരുമാറ്റ സാധ്യതകളെക്കുറിച്ചുള്ള ഉൾക്കാഴ്ചകൾ നൽകുന്നതിലും ഒക്കെയായി ഫോറൻസിക് സൈക്കോളജിക്ക് നിരവധി പ്രയോഗങ്ങൾ ഉണ്ട്.